Download dit artikel als PDF 16 juli 2015

Recht op loon tijdens vakantie: de invloed van een Britse piloot

Piloten in dienst van British Airways ontvangen salaris dat bestaat uit  één vaste component, en twee variabele componenten welke gebaseerd zijn op het aantal vlieguren. Het arbeidsvoorwaardenreglement bepaalde dat tijdens vakantie enkel de vaste looncomponent werd doorbetaald. Hierop vorderden enkele Britse piloten betaling van het gehele salaris gedurende vakantie. Deze kwestie heeft in 2011 geleid tot een uitspraak van het Hof van Justitie EU. De gevolgen van deze uitspraak zijn inmiddels doorgedrongen tot de muren van het ziekenhuis en de huisartsenpraktijk. In twee recente uitspraken oordeelde de rechter namelijk dat de onregelmatigheidstoeslag en de avond-, nacht- en weekendtoeslag (ANW-toeslag) ook tijdens vakantie moesten worden doorbetaald.

Wat was er aan de hand?
In de ene zaak maakte een voormalig ziekenhuiswerknemer aanspraak op uitbetaling van onregelmatigheidstoeslag over de vakantie-uren over de afgelopen 5 jaar. Van toepassing was de cao Ziekenhuizen, waarin was bepaald dat werknemers tijdens vakantie recht behielden op loon. De cao definieerde loon als bruto- maandsalaris exclusief onder meer vergoeding voor onregelmatige diensten. De andere kwestie betrof twee werkneemsters van een huisartsenpraktijk die regulier werkzaam waren in de avond, nacht en weekenden, waarvoor zij conform de cao Huisartsenzorg een ANW- toeslag ontvingen. Tot 2014 werd in de cao Huisartsenzorg expliciet opgenomen dat geen ANW- toeslag verschuldigd was over vakantiedagen. De werknemers in beide zaken beriepen zich ter onderbouwing van hun vordering op nationale wetgeving en de uitspraak van het Hof van Justitie EU in de zaak van de Britse piloten.

Hof van Justitie EU: Williams/British Airways
De wet bepaalt dat een werknemer gedurende zijn vakantie recht op loon behoudt. Dit wetsartikel is van dwingend recht, hetgeen inhoudt dat er niet van mag worden afgeweken.

Het Hof van Justitie EU oordeelde dat onder ‘loon’ dat tijdens vakantie moet worden doorbetaald, moet worden verstaan ‘elke last die intrinsiek samenhangt met de uitvoering van de taken die de werknemer zijn opgedragen in zijn arbeidsovereenkomst en waarvoor hij een financiële vergoeding ontvangt’. Niet tot het loon moet worden gerekend ‘componenten die alleen strekken tot vergoeding van occasionele of bijkomende kosten die gemaakt worden bij de uitvoering van de taken van de werknemer’. Het is aan de nationale rechter om te bepalen of er een intrinsiek verband bestaat tussen een vergoeding en de taken van de werknemer. Die beoordeling dient betrekking te hebben op een gemiddelde over een representatief geachte periode.

Terug naar het ziekenhuis en de huisartsenpraktijk
De voormalig ziekenhuiswerknemer werkte uitsluitend in nachtdiensten. De rechter oordeelde dat de onregelmatigheidstoeslag gezien de bestendigheid van het ’s nachts werken intrinsiek samenhing met de aan hem opgedragen taken. De vordering van werknemer tot betaling van onregelmatigheidstoeslag over vakantie-uren werd toegewezen. Het feit dat de toepasselijke cao bepaalde dat werknemers tijdens vakantie geen vergoeding ontvingen voor onregelmatige diensten maakte dat niet anders. De rechter achtte deze cao- bepaling in strijd met dwingend recht. Het beroep van het ziekenhuis op onder meer de  redelijkheid en billijkheid, de financiële consequenties van een toewijzing en de stroom van zaken die daardoor op gang zou kunnen komen, brachten de rechter eveneens niet op andere gedachten.

In de zaak van de huisartsenpraktijk oordeelde de rechter dat de werkneemsters structureel in de avonduren en/of het weekend werkten en dat hun gebruikelijke loon dus ANW- toeslag bevatte. Ook in deze zaak werd de cao-bepaling over dit onderwerp terzijde geschoven, en mochten de vele verweren die door de werkgever waren aangevoerd niet baten. De rechter veroordeelde de werkgever om over te gaan tot betaling van de ANW- toeslag over vakantie.

Cao
De discussie is nu beslecht in de cao’s. Zowel de cao Ziekenhuizen als de cao Huisartsenzorg bepalen in de meest recente versie dat de onregelmatigheidstoeslag respectievelijk de ANW-toeslag gedurende de periode van vakantie wordt doorbetaald.

Werknemers in de zorg zouden over het verleden (rekening houdend met de verjaringstermijn van 5 jaar) nog een claim kunnen instellen. Een dergelijke claim is echter niet voor iedereen automatisch succesvol: van belang is de maatstaf die het Hof van Justitie EU heeft aangelegd.

Wilt u meer weten over dit onderwerp, dan kunt u contact opnemen met één van onze specialisten arbeidsrecht.


Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees onze disclaimer).