Competition law

Gevolgen Brexit voor het mededingingsrecht

Hierbij gaan wij in op het mededingingsrecht, oftewel in het Engels: Competition law. Het is het rechtsgebied dat tot doel heeft om ervoor te zorgen dat de vrije marktwerking binnen de Europese Unie niet wordt verstoord.

Competition law is onlosmakelijk verbonden met de ‘single market’ gedachte die ten grondslag ligt aan de huidige Europese Unie. De EU wordt gezien als één markt, voor goederen, diensten, werknemers en kapitaal. Vanuit de Europese gedachte is iedere belemmering van die vrije markt in principe slecht. Om verstoring van de vrije markt te voorkomen zijn er mededingingsregels, die ervoor zorgen dat bedrijven zich niet inlaten met praktijken die de vrije marktwerking belemmeren, zoals bijvoorbeeld het maken van prijsafspraken. De grondgedachte is dat vrije concurrentie uiteindelijk voor alle burgers van de EU, en dus voor de EU als geheel, van groot belang is.

Vrije marktwerking
Het spreekt voor zich dat wanneer een groot land de EU verlaat, dat directe gevolgen kan hebben voor de vrije marktwerking. Immers, Britse bedrijven hadden veel banden met bedrijven op het continent en die band is niet ineens doorgeknipt. Tegelijkertijd levert dat natuurlijk risico’s op wanneer Britse bedrijven zich niet meer aan mededingingsrechtelijke regels zouden hoeven houden. Ook op dit punt zijn daarom afspraken gemaakt in het nieuwe handelsverdrag tussen de EU en het VK. Hierna zullen wij kort weergeven hoe het nieuwe systeem is vormgegeven.

Voor Britse bedrijven die actief zijn in de EU verandert er niet zo veel. Zij worden nu wel als bedrijven uit ‘derde landen’ gezien, maar moeten zich bij hun handelen binnen de Europese Economische Ruimte houden aan de bestaande competition regels. Zij kunnen dus niet de EU regels ondergraven omdat ze niet meer in de EU zijn gevestigd. De Europese Commissie verliest op haar beurt wel de mogelijkheid om daadwerkelijk onderzoek ter plaatse te doen bij Britse bedrijven. Onaangekondigde invallen om kartels (verboden prijsafspraken tussen bedrijven) te bewijzen zijn bijvoorbeeld niet meer mogelijk in het VK.

Overnemen specifieke wetgeving
Wel is duidelijk dat het VK bestaande specifieke wetgeving overneemt. Een voorbeeld is de groepsvrijstellingsverordening voor verticale overeenkomsten die wordt neergelegd in Brits recht, evenals de verordening voor de overdracht van technologie. Die verordeningen maken duidelijk dat bepaalde prijsafspraken tussen ondernemingen niet in strijd zijn met het mededingingsrecht, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Zo mag bijvoorbeeld een partij een selectief distributiestelsel creëren, waarbij alleen geselecteerde partijen de producten mogen verkopen. Dit gebeurt bijvoorbeeld veel bij luxe producten zoals parfum, maar ook auto’s. Dergelijke afspraken blijven dus in principe gewoon geldig, in ieder geval tot mei 2022, aangezien deze regels ook in Brits recht verankerd zullen worden. Let wel, op detailniveau zullen er ongetwijfeld verschillen zijn en het is de vraag hoe lang dit van kracht zal blijven. Voor bestaande partijen die gebruik maken van de vrijstellingsmogelijkheden is het dus van belang om hier goed naar te kijken.

Bedrijfsovernames
Voor wat betreft grote bedrijfsovernames, die goedgekeurd moeten worden door de toezichthouder in de EU, geldt straks dat zowel in het VK als in de EU toestemming gegeven moet worden. Er is geen ‘one stop shop’ principe meer, dat er voorheen wel was. Bij overnames met een Britse component, moet hier dus goed op gelet worden.

Ten aanzien van lopende zaken in verband met mededingingsrechtelijke vragen geldt dat alle zaken die al lopende waren op 31 december 2020, blijven vallen onder de exclusieve jurisdictie van het hof van justitie van de EU. Voor nieuwe zaken zijn de Britse instituties, waaronder de Competition and Markets Authority, uitsluitend bevoegd.

Samenwerking
Tot slot geldt dat de EU en het VK met elkaar hebben afgesproken dat er in de toekomst zoveel mogelijk samengewerkt zal blijven worden om handelingen in strijd met de vrije mededinging te bestrijden. De mogelijkheid is uitdrukkelijk opengelaten om daarover een nieuw verdrag te sluiten.

Kortom, op het vlak van het mededingingsrecht, lijken de daadwerkelijk gevolgen mee te vallen en kiest het VK ervoor om dicht bij de Europese regels te blijven. Het verdient echter wel de voorkeur om hier goed naar te kijken wanneer je daar als bedrijf mee te maken hebt.