Iedereen kent het schilderij van Margritte waarop een pijp is afgebeeld met de tekst “Ceci n’est pas une pipe’. Ik moet altijd aan dit plaatje denken als het weer eens over nepnieuws of desinformatie gaat. De vergelijking gaat mank hoor, maar ook dan krijg je iets voorgeschoteld wat niet is wat het lijkt. Het is onbetrouwbare informatie in plaats van eerlijke informatie. Het lijkt waar, maar het is doelbewust onjuist. Rusland is daar groot in, heb ik begrepen, net als Trumpgezinde media en virusontkenners.
Vrijheid van meningsuiting
Ondertussen weet niemand meer wat waar is en wie je nog moet geloven. De vrijheid van meningsuiting is aan haar eigen succes ten onder aan het gaan. Een beroep op de vrijheid van meningsuiting in vrije landen wordt tegenwoordig gedaan door mensen en partijen die een mening willen verkopen om er uiteindelijk naar te streven die eigen mening voor de waarheid te laten doorgaan. Let maar eens op.
De vraag is hoe je er nou als overheid voor zorgt dat in deze mediachaos burgers adequaat geïnformeerd blijven. De EU kent een orgaan dat de ‘East Stratcom Task Force’ heet. Die is gericht op bestrijding van pro Russische desinformatie. Die ESTF had een lijst aangelegd van kanalen voor desinformatie: een zwarte lijst zogezegd. Dat lijkt me nou niet een juiste tactiek. Want wie garandeert ons dat de EU niet ook kritische media over haar op die lijst gaat zetten?
Mediaslim
Nee, ik vrees dat de overheid wel kan helpen, maar dat we het uiteindelijk zelf moeten doen. Door een hoge mate van mediaslimheid te ontwikkelen. Gek genoeg heb ik daar wel vertrouwen in. Niet bij mezelf overigens. Ik probeer wakker te blijven door socials te negeren en de krant van slaperig Nederland te lezen. Maar mijn kinderen kennen feilloos de weg in het woud van (des)informatie. Ze herkennen trollen en fakenews en weten precies in welke hoek je welke nieuwsbron moet plaatsen. Je kunt dit dus kennelijk ook gewoon leren. En daar is niks nep aan!
