Het ketenplan Hout een verdere stap naar een circulaire economie
Het Ontwerp Circulair Materialenplan (Ontwerp-CMP) heeft recent ter inzage gelegen. Een van de doelen van het Ontwerp-CPM is om bij te dragen aan de circulaire economie. Het ministerie van I&W wil dit bereiken door de informatievoorziening te verbreden, met name naar bedrijven, over de voorkant van de keten. De ambitie is om de focus te verschuiven van het afvalbeheer naar de hele materiaalketen. Deze komt onder meer tot uiting in de ketenplannen per materiaalstroom. In het Ontwerp-CMP zijn nu zes ketenplannen opgenomen. Een ketenplan geeft bedrijven en overheden kennis over de materiaalketen, over wat binnen die keten bijdraagt aan de circulaire economie en welke wetgeving en welk beleid van toepassing zijn. Een van deze ketenplannen is het ketenplan ‘Hout’.
Hout in LAP3
Het huidige Landelijk afvalbeheerplan (LAP3) bevat sectorplan 36 ‘Hout’. Dit ziet onder meer op afgedankt en verzaagd tuinhout, houtrestanten, houtafval, hout dat vrijkomt als monostroom en bewust gescheiden gehouden hout. In het sectorplan wordt aandacht besteed aan de minimumstandaard voor verwerking en aan de toepasselijke regelgeving bij grensoverschrijdend transport. Er wordt bijvoorbeeld aangegeven dat bij de overbrenging van hout vanuit Nederland dat bij voorlopige verwijdering ten behoeve van verbranden alleen is toegestaan voor gewolmaniseerd C-hout, indien de ontstane reststoffen (assen) worden gestort zodat geen verspreiding van metalen plaatsvindt. Het sectorplan beperkt zich tot deze informatie.
Hout in het Ontwerp-CMP
Uit de introductie van het ketenplan ‘Hout’ volgt dat inzicht wordt gegeven in de keten van hout en dat daarnaast toetsingskaders aan het bevoegd gezag worden gegeven voor het verlenen van vergunningen voor afvalverwerking en het grensoverschrijdend transport van hout. Dit is ook meteen het belangrijkste verschil met het huidige sectorplan in LAP3. Het ketenplan ziet, zoals de naam al doet vermoeden, op de gehele keten. Van het toepassen van hout bij het ontwerp, de productie (met hout) en het gebruik tot verwerking van afval en het opnieuw toepassen van materialen in producten. Meer specifiek behandelt het ketenplan ‘Hout’ vier fasen van de keten, namelijk: ontwerp, productie, gebruik en verwerking.
Ontwerpfase
In dit onderdeel staat centraal hoe bedrijven in de ontwerpfase in lijn met een circulaire economie hout kunnen gebruiken. Bij het ontwerp van een product van hout zou bijvoorbeeld eerst stil moeten worden gestaan bij de vraag of hout het juiste materiaal is om toe te passen. Vervolgens stelt het Ketenplan dat de producent het materiaalgebruik moet minimaliseren en dat bij het ontwerp eerst gekeken wordt naar de beschikbaarheid van herbruikbaar hout, dan gerecycled volhout en tenslotte naar gerecyclede houtvezelproducten. Ook wordt onder meer aangegeven dat bij de ontwerpfase geen zorgstoffen gebruikt mogen worden. Met al deze aspecten behoudt het houtproduct door de hele keten zoveel mogelijk zijn waarde.
Productiefase
Het Ketenplan maakt bij de productie een onderscheid tussen twee niveaus: producenten van hout en producenten van houten producten, denk bijvoorbeeld aan verpakkingen- of bouwwerken. Volgens het Ketenplan is in de circulaire economie nieuw hout dat in Nederland wordt gebruikt afkomstig uit bossen die duurzaam worden beheerd, of lokaal hout dat niet uit een bos komt maar vrijkomt bij bijvoorbeeld onderhoudswerkzaamheden. In het eerste geval voldoet het hout aan de duurzaamheidscriteria. Het lokaal vrijkomende hout is echter doorgaans niet voorzien van duurzaamheidscertificaten. Wel wordt benadrukt dat hout geproduceerd moet zijn in lijn met de Europese Ontbossingsverordening (EUDR). Ook benadrukt het Ketenplan dat het hout aangeboden en toegepast moet worden met het oog op waardebehoud, lange levensduur en kringloopsluiting.
Gebruiksfase
Een gebruiker dient ervoor te zorgen dat hout en hout producten lang functioneel blijven. Reparatie, onderhoud of herontwerp kan soms nodig zijn in deze fase. In het Ketenplan wordt benoemd dat hout zich hier prima voor leent. Verder geeft het Ketenplan levensduurverlening de voorkeur boven recycling, ook als verduurzamingsmiddelen (denk aan lakken en oliën) recycling moeilijker maken. Verduurzaming wordt dus aanbevolen. Specifiek voor reparatie en hergebruik gelden de regels uit het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal). Als laatste wordt in de gebruiksfase aangegeven dat vast voorgesorteerd moet worden op de verwerkingsfase. Dit kan gedaan worden door hout zodanig gescheiden te houden dat zo hoogwaardig mogelijk hergebruik en recycling mogelijk is.
Verwerkingsfase
Met het gescheiden houden van het hout, komen we bij de laatste fase in de houtketen. Bij deze fase komt de afvalinzamelaar en verwerker aan bod. De rol van de inzamelaar is in een circulair economie het zo goed mogelijk gescheiden houden van verschillende houtsoorten en -kwaliteiten. Ook behoort een afvalverwerker goede kennis te hebben van houtkwaliteit. Als laatst wordt in deze fase er ook op gewezen dat de regels over innemen en verwerken uit het Bal hier van toepassing zijn.
Toetsingskaders afval
Het Ketenplan kent verder, net als het sectorplan, een uitwerking van de minimumstandaard en een toetsingskader voor grensoverschrijdend transport. Deze komen veelal overeen met het bestaande sectorplan. Het kent daarnaast een specifieke paragraaf over het mengen van afvalstoffen. Wat ook nieuw is, is dat aan het einde toelichting wordt gegeven op de afbakeningen die zijn gemaakt door het gehele ketenplan heen.
Conclusie
Met het Ketenplan ‘Hout’ heeft het ministerie van I&W vorm willen geven aan het behalen van een circulaire economie. Door verscheidende fases in de keten van hout te behandelen, wordt het partijen makkelijker gemaakt om aan dit streven te voldoen. De regels omtrent afval(verwerking) zijn strikt geformuleerd, net zoals in het sectorplan Hout. Wat betreft de regels omtrent de andere fases in de keten, blijft het Ketenplan in haar formulering vrijblijvend van aard. Dit maakt het soms moeilijk om het onderscheid tussen beleid en visie scherp te houden. Wel is het ketenplan een zeer goede stap in de richting van het behalen van een circulaire economie.
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).