Op 14 maart heeft de Eerste Kamer ingestemd met het voorstel voor de “Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie”. Dit gaat grote gevolgen hebben voor ondernemers die hun snel van hun lege onderneming af willen. Waarschijnlijk wordt de wet in de loop van dit jaar ingevoerd.
Wat is een turboliquidatie?
Bij een turboliquidatie neemt de algemene vergadering van een rechtspersoon een ontbindingsbesluit waarin wordt geconstateerd dat er geen baten (bezittingen) meer zijn. De rechtspersoon verdwijnt dan direct en wordt uit het handelsregister uitgeschreven. In de praktijk gaat het overigens meestal om besloten vennootschappen (bv’s). In deze blog zal ik dan ook over vennootschappen hebben, al heeft de regeling die wordt ingevoerd betrekking op alle gebruikelijke rechtspersonen. Op vof’s en cv’s heeft deze regeling geen betrekking.
Een vennootschap kan volgens artikel 2:19 BW worden ontbonden door een besluit van de algemene vergadering (van aandeelhouders). Dit is een van de manieren om een vennootschap te ontbinden. De wet bevat nog andere mogelijkheden tot ontbinding (bijvoorbeeld door de rechter wegens illegale activiteiten) en ook de statuten kunnen voorwaarden bevatten waaronder de vennootschap wordt ontbonden. Dit is voor deze blog niet relevant.
Zijn er op het moment van het ontbindingsbesluit nog baten, dan wordt er een vereffenaar aangesteld (vaak het voormalige bestuur). De vereffenaar zal vervolgens het vermogen te gelde te maken en deze opbrengsten ten goede van de schuldeisers en overige gerechtigden te laten komen. Dit proces kan lang duren en is met de nodige waarborgen omkleed. Zo moet de vereffenaar rekening en verantwoording afleggen en een plan van verdeling maken, dat ter inzage moet worden gelegd en waar in een nieuwsblad ook een aankondiging over moet worden gedaan. Blijkt de vereffenaar dat de schulden de baten vermoedelijk zullen overtreffen, dan moet hij het faillissement aanvragen.
In de praktijk wordt er vaak voor gekozen om in plaats van de “koninklijke” weg, de route van de turboliquidatie te bewandelen. Voor zover de vennootschap niet al leeg is, wordt het vermogen voor het verbindingsbesluit te gelde gemaakt en met de opbrengst in ieder geval een deel van de schulden voldaan. Als er dan vervolgens op het moment van ontbinding geen baten meer zijn, houdt de vennootschap direct op te bestaan en is de turboliquidatie een feit. Deze kan direct in het handelsregister worden ingeschreven.
Bezwaren tegen huidige praktijk van turboliquidatie
Turboliquidatie is ook mogelijk in het geval dat er nog schulden zijn. Het feit dat de rechtspersoon direct verdwijnt, zelfs als er schulden zijn, leidt tot de nodige bezwaren. Schuldeisers blijven met lege handen achter en de vennootschap is verdwenen, dus ook niet tot betaling te bewegen. Bovendien is er geen plicht om verantwoording aan de achtergebleven schuldeisers af te leggen. In mijn eigen praktijk ben ik al diverse malen tegengekomen dat een wederpartij ineens verdwenen bleek te zijn en op geen enkele manier duidelijk werd waar de bezittingen - die er het jaar ervoor nog wel waren - waren gebleven.
Omdat veel ondernemers het momenteel zwaar hebben als gevolg van de naweeën van de COVID-19-pandemie was en is de verwachting dat er veel ondernemingen door middel van turboliquidatie zullen worden beëindigd. Het wetsvoorstel beoogt het vertrouwen in de regeling van de turboliquidatie te verbeteren, door de transparantie te vergroten, de rechtsbescherming van schuldeisers te verbeteren en misbruik ervan effectiever te bestrijden.
Meer transparantie
Het wetsvoorstel beoogt meer transparantie te bieden aan belanghebbenden. De gedachte is dat meer transparantie ook meer mogelijkheden biedt voor belanghebbenden om desgewenst maatregelen te nemen tegen bijvoorbeeld het bestuur van een vennootschap die onzorgvuldig is afgewikkeld.
Onder de nieuwe regeling moet het bestuur binnen 14 dagen na het ontbindingsbesluit bij het handelsregister financiële cijfers deponeren met betrekking tot het boekjaar waarin de vennootschap is ontbonden. Als er op het moment van ontbinding over het voorafgaande jaar nog geen jaarrekening openbaar is gemaakt, moeten ook die cijfers worden gedeponeerd. Daarnaast moet worden uitgelegd waarom er geen baten meer zijn, hoe deze te gelde zijn gemaakt en hoe de gelden zijn verdeeld. Ook een verantwoording waarom schuldeisers niet volledig zijn voldaan mag, indien dit van toepassing is, niet ontbreken. Tot slot moet het bestuur de schuldeisers ook direct schriftelijk moet inlichten over de deponering van de genoemde informatie.
Gevolgen bij niet-naleving
Het niet-voldoen aan de verplichting tot deponering is strafbaar. Daarnaast kan op verzoek van het openbaar ministerie aan de bestuurder die de regels heeft geschonden een civielrechtelijk bestuursverbod worden opgelegd. Dit heeft tot gevolg dat de bestuurder gedurende een periode van maximaal vijf jaar niet tot bestuurder of commissaris van een rechtspersoon kan worden benoemd. Een dergelijk verbod kan ook worden opgelegd als de bestuurder doelbewust namens de vennootschap handelingen heeft verricht of nagelaten, waardoor één of meer schuldeisers aanmerkelijk zijn benadeeld of de bestuurder ten minste tweemaal eerder betrokken was bij een faillissement van een rechtspersoon of bij een turboliquidatie en hem daarvan een persoonlijk verwijt treft.
Inzagerecht
De nieuwe wet creëert ook een inzagerecht voor onbetaald gebleven schuldeisers, voor het geval het bestuur niet aan zijn hiervoor genoemde deponeringsverplichtingen heeft voldaan. Door een toevoeging in het al bestaande artikel 2:24 BW wordt de mogelijkheid geopend om via een verzoek aan de kantonrechter machtiging te verkrijgen tot raadpleging van “de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers” van de rechtspersoon die door turboliquidatie is verdwenen.
Conclusie
De nieuwe wet biedt meer mogelijkheden voor gedupeerde schuldeisers, die nu meer houvast hebben om bijvoorbeeld het bestuur van een verdwenen vennootschap aan te spreken. Daarnaast betekent de wet voor ondernemers die hun onderneming willen staken, dat zij zich goed moeten laten voorlichten over de voorwaarden waaraan moet worden voldaan. De advocaten van ons team Herstructurering & Insolventie helpen u hier graag bij.
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).
