Download dit artikel als PDF 08 juli 2021

Over onze mooie rechtsstaat

(niet wegklikken…het gaat echt ergens over, maar het duurt niet lang…)

Peter R. de Vries is neergeschoten: het is een aanslag op de rechtsstaat, lees ik.
Wilders negeert het arrest van de Hoge Raad over zijn ‘minder Marokkanen’ uitspraak: een ondermijning van de rechtstaat, lees ik.

Het woord rechtsstaat klinkt steeds vaker en steeds luider, wat maakt dat het arme woord onderhevig is aan forse inflatie. Het is langzamerhand meer een krachtterm die je er uit gooit als je op je duim timmert dan de aanduiding van een fundamenteel en kwetsbaar systeem dat serieus onder druk staat.

In een rechtsstaat houden zowel de overheid als de burgers zich aan faire regels. Dat is het uitgangspunt. De machten zijn gescheiden, de rechtspraak onafhankelijk. In een rechtsstaat blijft ons willekeur en eigenrichting bespaard. In een rechtsstaat kunnen we onze stem verheffen zonder dat er een kogel door onze kop wordt gejaagd.

Een rechtsstaat is ook moeilijk. Als iemand iets doet wat je niet aanstaat mag je ‘m niet eens meer overhoop schieten. Als een rechter iets beslist wat je niet aanstaat moet je – en het moet echt niet gekker worden – je daaraan conformeren en moet je ook je achterban niet de indruk geven dat het ok is om een rechterlijk oordeel te negeren. In een rechtsstaat moet je verstandig zijn. En dat is lastig. Waarom mag je toch niet gewoon zelf vinden wat juist is en zelf recht doen ? Elders kan dat wel !

Kijk bijvoorbeeld naar Rusland. Daar sluit je gewoon mensen die jou onwelgevallige dingen zeggen in een strafkamp op om ze langzaam te laten verrotten. Daar stel je gewoon zelf rechters aan die precies doen wat jij wil.

Maar wacht even…. Ik lijk voor geen meter op Poetin….wat nou als ik toevallig niet Poetin ben, maar een gewone Rus of, lastiger nog, een kritische Rus of eigenlijk elke willekeurige Rus…Die kans is namelijk veel groter. Shit.

Je moet de rechtsstaat eigenlijk bekijken, bedenk ik me, als iemand die in reïncarnatie gelooft. Toegegeven, het is een bizarre insteek, maar toch…Je droomt erover terug te komen als koning, keizer of admiraal. Maar dat heb je helemaal niet in de hand. De kans dat je terugkomt als een gewone Rus is oneindig veel groter. Shit, dan zou het toch wel fijn zijn als de gewone Rus in pais, vree en vrijheid kan genieten van het hervonden leven zonder dat ‘ie bang hoeft te zijn in z’n kraag gepakt te worden. (Ik laat hier even buiten beschouwing dat statistisch gezien verreweg de meesten overigens zullen terugkeren als strontvlieg, waardoor de populariteit van reïncarnatie de laatste jaren niet is toegenomen, maar daarover in een ander stukje meer).

Ik ga het gewoon proberen. Als ik nou voortaan, voordat ik de krant opensla of nu.nl aanklik, een slok wodka neem, m’n ogen sluit en me in een Rus verplaats, hoop ik dat het begrip rechtsstaat zijn glans hervindt en snap ik wellicht weer waarom ook mensen met een grote mond – misschien moet ik wel zeggen juist mensen met een grote mond – onaangeroerd moeten blijven en snap ik wellicht weer waarom ik een oordeel van de Hoge Raad – ook al ben ik het er hardgrondig mee oneens  - in stilte moet accepteren.

Vanwege die rechtsstaat, ja.