Toegang tot de regelrechter in arbeidszaken een nieuwe, laagdrempelige benadering

Per 1 maart 2025 is het voor werknemers mogelijk om arbeidsgeschillen op een eenvoudige wijze voor te leggen aan de regelrechter, in plaats van de traditionele gang naar de kantonrechter. Deze nieuwe procedure is met name ontworpen om een laagdrempelige toegang tot de rechter te bieden, en richt zich vooral op kwetsbare werknemers die zich in een afhankelijke positie tegenover hun werkgever bevinden. Dit betreft onder andere arbeidsmigranten en flexwerkers, maar ook andere werknemers die mogelijk belemmeringen ervaren in hun toegang tot het rechtssysteem.          

Het doel van de regelrechter

De introductie van de regelrechter is bedoeld om werknemers een eenvoudigere en sneller toegankelijke manier te bieden om hun arbeidsrechtelijke geschillen te beslechten. Deze vernieuwende benadering is ontworpen om ervoor te zorgen dat werknemers niet onterecht in een kwetsbare positie blijven staan wanneer zij een geschil met hun werkgever hebben.

Er zijn echter wel grenzen aan de soorten geschillen die voor de regelrechter kunnen worden gebracht. Arbeidsconflicten die betrekking hebben op bijvoorbeeld loonvorderingen, vakantiedagen, re-integratie en arbeidsvoorwaarden kunnen voorgelegd worden aan de regelrechter. Geschillen die betrekking hebben op de beëindiging van de arbeidsovereenkomst blijven, net als voorheen, voorbehouden aan de kantonrechter. Dit betekent dat werknemers voor dergelijke gevallen nog steeds de reguliere route via de kantonrechter zullen moeten volgen. De mogelijkheid om naar de regelrechter te stappen blijft naast de bestaande procedure bij de kantonrechter bestaan, zodat er geen alternatieve toegang verloren gaat.

Hoe werkt het praktisch?

De procedure bij de regelrechter is ontworpen om zo eenvoudig mogelijk te zijn. Werknemers hoeven geen complexe juridische documenten in te dienen, zoals dat vaak het geval is bij de kantonrechter. In plaats daarvan wordt de procedure gestart door het invullen van een digitaal formulier, dat eenvoudig online kan worden ingediend. Werkgevers hebben de mogelijkheid om verweer te voeren via eenzelfde formulier, wat de toegankelijkheid verder vergemakkelijkt.

Tijdens de zitting kunnen zowel werknemers als werkgevers de regelrechter vragen stellen. Dit maakt het proces transparant en begrijpelijk, zelfs voor mensen die niet goed thuis zijn in de juridische taal of procedure. Indien een werknemer de Nederlandse taal niet machtig is, kan via de rechtbank kosteloos een tolk worden ingeschakeld om e.e.a. te vertalen tijdens de mondelinge behandeling. Dit zorgt ervoor dat taalbarrières van werknemers niet in de weg staan van een eerlijke en transparante procedure.

Momenteel is de mogelijkheid om een arbeidszaak voor te leggen aan de regelrechter beperkt tot de rechtbanken in de regio’s Den Haag, Overijssel, Rotterdam en Zeeland-West-Brabant. Deze regio’s zijn gekozen vanwege de relatief grote aanwezigheid van arbeidsmigranten en flexwerkers. De keuze voor deze gebieden is gericht op het verbeteren van de toegang tot het recht voor de groepen die het meeste baat hebben bij de regeling.

Conclusie

Deze regeling is opgezet als een experiment, dat in de komende drie jaar zal worden geëvalueerd. Gedurende deze periode wordt gekeken naar de effectiviteit van het systeem en of het daadwerkelijk bijdraagt aan een meer toegankelijke rechtspraak voor kwetsbare werknemers. Op basis van deze evaluaties wordt besloten of de toegang tot de regelrechter in arbeidszaken wettelijk verankerd moet worden. Dit experiment is onderdeel van de Tijdelijke Experimentenwet rechtspleging, die de mogelijkheid biedt om tijdelijk af te wijken van bestaande wettelijke procedures om innovatieve benaderingen te testen.

De introductie van de regelrechter vormt een belangrijke stap in de richting van meer inclusieve rechtspraak in Nederland. Het beoogde doel is om werknemers, en met name de kwetsbare groepen onder hen, een lagere drempel te bieden om hun geschillen op een efficiënte en toegankelijke manier op te lossen. De verwachtingen zijn hoog, maar het succes van deze nieuwe procedure zal pas na de evaluatie blijken. Desalniettemin vertegenwoordigt dit initiatief een belangrijke vooruitgang in het streven naar een rechtssysteem waarin iedereen, ongeacht achtergrond of positie, gelijke toegang tot het recht heeft.

Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).