Werkgevers opgelet: de Belastingdienst handhaaft inmiddels actief op schijnzelfstandigheid!
Het zal u vast niet ontgaan zijn: met ingang van 1 januari 2025 handhaaft de Belastingdienst actief op schijnzelfstandigheid. Werkgevers stoppen inmiddels en masse met het inschakelen van zzp’ers om naheffingen en boetes te voorkomen. Hoe zit het nu ook alweer precies en welke risico’s loopt u als werkgever?
De Wet DBA, die in 2016 al werd ingevoerd, beoogt schijnzelfstandigheid tegen te gaan door opdrachtgevers en opdrachtnemers gezamenlijk verantwoordelijk te maken voor het correct kwalificeren van hun arbeidsrelatie. De wet stelt dat als een zelfstandige feitelijk als werknemer werkt, de opdrachtgever aansprakelijk kan worden gesteld voor loonheffingen en sociale premies. Hoewel de Wet DBA al bijna 10 jaar van kracht is, werd de handhaving ervan de afgelopen jaren meermaals uitgesteld vanwege onduidelijkheden en implementatieproblemen. Dit uitstel eindigde dus op 1 januari 2025.
De Deliveroo-uitspraak van de Hoge Raad
Op 24 maart 2023 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat de bezorgers van Deliveroo niet als zelfstandigen, maar als werknemers moesten worden beschouwd. Dit oordeel was gebaseerd op de volgende criteria, die sinds die tijd ook door lagere rechters worden gebruikt bij de beoordeling of sprake is van zelfstandigheid:
Aard en duur van de werkzaamheden Zijn de werkzaamheden structureel van aard en vormen ze een kernactiviteit van de onderneming?
Wijze van bepaling van werkzaamheden en werktijden In hoeverre bepaalt de opdrachtgever de inhoud van de werkzaamheden en de werktijden?
Inbedding in de organisatie Zijn de werkzaamheden geïntegreerd in de bedrijfsvoering van de opdrachtgever?
Verplichting tot persoonlijke arbeid Is de werker verplicht de arbeid persoonlijk te verrichten, of is vervanging toegestaan?
Totstandkoming van de overeenkomst Hoe is de contractuele relatie tussen partijen tot stand gekomen?
Beloningsstructuur Hoe wordt de beloning bepaald en uitgekeerd, en wat is de hoogte van de beloning?
Commercieel risico Draagt de werker ondernemersrisico, zoals het investeren in materialen of het risico op non-betaling?
Gedrag in economisch verkeer Gedraagt de werker zich als ondernemer, bijvoorbeeld door het hebben van meerdere opdrachtgevers of het voeren van acquisitie?
Fiscale behandeling Hoe wordt de werker fiscaal behandeld, bijvoorbeeld als ondernemer of als werknemer?
Mogelijkheid tot reputatieopbouw Heeft de werker de mogelijkheid om een eigen reputatie op te bouwen in de markt?
Deze criteria helpen bij de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht. De Deliveroo-uitspraak benadrukt het belang van de feitelijke uitvoering van de werkzaamheden en de mate van zelfstandigheid, aspecten die centraal staan in de beoordeling onder de Wet DBA. De uitspraak biedt dus een belangrijk kader voor opdrachtgevers om hun huidige en toekomstige arbeidsrelaties te evalueren.
De Wet VBAR
De Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (Wet VBAR) is op dit moment nog een wetsvoorstel, en beoogt meer duidelijkheid te bieden over de criteria die bepalen of iemand als werknemer of als zelfstandige moet worden beschouwd. Het voorstel introduceert onder andere een rechtsvermoeden van een arbeidsovereenkomst bij een laag uurtarief en verduidelijkt het gezagscriterium . Hoewel het wetsvoorstel nog in behandeling is bij de Tweede Kamer en de exacte invoeringsdatum onbekend is, wordt verwacht dat deze wet de Wet DBA in de toekomst zal vervangen. De Raad van State heeft recentelijk advies gegevens over het wetsvoorstel en zich daarover kritisch uitgelaten. Wijzigingen in het voorstel zijn dus niet uitgesloten.
Actieve handhaving vanaf 2025: de concrete gevolgen
Vooralsnog is de Wet VBAR dus nog toekomstmuziek en zullen we het moeten doen met de Wet DBA. Met de actieve handhaving daarvan per 1 januari 2025 zal de Belastingdienst strenger toezien op de juiste kwalificatie van arbeidsrelaties. Indien een zzp'er feitelijk als werknemer wordt beschouwd, kan dit leiden tot:
Naheffingen van loonheffingen de opdrachtgever kan verplicht worden alsnog loonheffingen en sociale premies af te dragen.
Correcties op premies voor sociale verzekeringen aanvullende betalingen kunnen vereist zijn voor sociale verzekeringspremies.
In de meeste gevallen geen vergrijpboete tenzij er sprake is van opzet of grove nalatigheid, zullen er in 2025 doorgaans geen boetes worden opgelegd.
Het is daarom essentieel dat u uw arbeidsrelaties zorgvuldig beoordeelt en waar nodig aanpast om financiële en juridische risico’s te voorkomen.
Conclusie
De actieve handhaving van de Wet DBA vanaf 2025 benadrukt het belang van een correcte kwalificatie van arbeidsrelaties. De Belastingdienst sluit bij de beoordeling of sprake is van schijnzelfstandigheid aan bij de criteria uit het Deliveroo-arrest. Het is cruciaal om de komende periode de zzp-populatie in uw organisatie in kaart te brengen en de samenwerkingen met deze zelfstandigen te (blijven) evalueren. Zorg dat deze voldoen aan de wettelijke criteria om aanzienlijke financiële en juridische risico’s te vermijden.
Heeft u vragen over de Wet DBA of wilt u uw arbeidsrelaties laten beoordelen? Neem contact met ons op; wij ondersteunen u graag!
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).
