Het kraken van panden is sinds de inwerkingtreding van de Wet kraken en leegstand in 2010 verboden: kraken is dus strafbaar. De eigenaar van een gekraakt pand kan aangifte doen (van huisvredebreuk) bij de politie en aangeven dat hij ontruiming van het gekraakte pand wenst. In de praktijk leidde zo’n aangifte tot 1 juli van dit jaar lang niet altijd tot een (snelle) ontruiming. Omdat de gevolgen van een ontruiming onomkeerbaar zijn en krakers zich op hun huisrecht kunnen beroepen, moesten de krakers volgens de Hoge Raad eerst de gelegenheid krijgen om de ontruiming te laten toetsen door een rechter in kort geding voordat het Openbaar Ministerie mocht ontruimen. Daarom moest er eerst een aankondiging van de ontruiming worden gegeven aan de krakers, waarna die in veel gevallen een kort geding startten.
Aangezien de procedurele bescherming (te) veel ruimte liet voor misbruik, aldus de wetgever, is een nieuw artikel 551a Sv bedacht: de Wet handhaving kraakverbod. Deze wet is op 1 juli jl. in werking getreden.
Dit nieuwe artikel moet ervoor zorgen dat de ontruiming van een pand veel sneller kan plaatsvinden dan voorheen. De officier van justitie (ovj) dient – meteen na een aangifte over kraken door een eigenaar – een vordering in bij de rechter-commissaris (r-c) waarin de ovj vraagt om een machtiging tot ontruiming op grond van het artikel 551a Sv. De r-c beslist binnen drie dagen op de vordering van de ovj. Deze stelt zo mogelijk binnen die periode de krakers in de gelegenheid om te worden gehoord. Na hen te hebben gehoord, neemt de r-c een beslissing. Hij verleent een machtiging tot ontruiming of hij wijst de vordering van de ovj af.
Gaat een kraker in beroep tegen de machtiging van de rechter-commissaris, dan oordeelt een rechter (achteraf) of een machtiging ten onrechte gegeven is en daarmee de ontruiming onrechtmatig was.
De doelmatigheid en effecten van de Wet handhaving kraakverbod worden twee jaar na inwerkingtreding geëvalueerd. Het is afwachten of deze wet leidt tot snellere ontruimingen. De eerste ontruiming op basis van de nieuwe wet heeft in elk geval al plaatsgevonden (in Amsterdam), zo blijkt uit de site van het Openbaar Ministerie: binnen 14 dagen na de aangifte van de eigenaar is er blijkbaar daadwerkelijk ontruimd.
Terzijde: naast de hiervoor vermelde strafrechtelijk weg, kan een eigenaar ook nog steeds bij de burgerlijke rechter eisen dat het gekraakte pand ontruimd kan worden: in kort geding of in een zogenaamde bodemprocedure, met als grondslag van de vordering onrechtmatig gebruik van zijn pand (artikel 6:162 BW).
Wilt u meer weten over dit onderwerp, dan kunt u contact opnemen met Annekee Groenewoud.
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).
