De koopovereenkomst (i) deel 7 van reeks Bedrijfsoverdracht
Het Van Iersel Luchtman Advocaten M&A-team schrijft een reeks blogs, waarbij wordt ingegaan op de juridische aspecten van bedrijfsoverdracht, oftewel: aan- of verkoop van ondernemingen. In dit zevende deel van de reeks gaan we in op de koopovereenkomst in geval van een aandelentransactie (ook wel bekend als de share purchase agreement, afgekort: SPA).
De koopovereenkomst
De koopovereenkomst vormt de kern van de bedrijfsoverdracht. In de koopovereenkomst worden immers de voorwaarden vastgelegd waartegen de aandelen in het over te dragen bedrijf worden verkocht en overgedragen. Aangezien in de koopovereenkomst uiteenlopende onderwerpen worden behandeld, zullen wij meerdere blogs besteden aan de bepalingen die doorgaans in een koopovereenkomst worden opgenomen. Deze blog vormt een overzicht van dergelijke bepalingen, die in volgende blogs van deze serie één voor één nader worden toegelicht.
De inhoud van een gemiddelde koopovereenkomst
Uiteraard wordt een koopovereenkomst in ieder geval aangegaan door de verkoper en de koper van de aandelen. Vaak is de vennootschap die wordt overgedragen zelf ook partij. Daarnaast komt het veel voor dat de achterliggende aandeelhouders (van de verkoper of de koper) ook partij zijn, bijvoorbeeld omdat zij zich verbinden aan een concurrentie-, of relatiebeding of omdat zij zekerheid stellen (bijvoorbeeld als borg) voor de verplichtingen van de koper of de verkoper.
Een ‘gemiddelde’ koopovereenkomst bevat doorgaans in ieder geval bepalingen die zien op de volgende onderwerpen:
Koopprijs en betaling
Vanzelfsprekend wordt in de koopovereenkomst vastgelegd hoe hoog de koopprijs is, hoe die wordt betaald en of door de koper zekerheden worden verschaft voor de betaling indien de koopprijs niet direct op de overdrachtsdatum volledig wordt voldaan. De koopprijs bestaat in veel gevallen uit meerdere elementen. Vrijwel altijd wordt meer dan de helft van de totale koopprijs direct voldaan op de overdrachtsdatum. Vaak wordt (een deel van) het restant van de koopprijs omgezet in een (achtergestelde) geldlening, de zogenaamde ‘vendor-loan’. Ook is in veel gevallen sprake van een zogenaamde ‘earn-out’. In volgende blogs wordt nader ingegaan op begrippen zoals ‘vendor-loan’ en ‘earn-out’.
Garanties en vrijwaringen
Een belangrijk onderdeel van de koopovereenkomst zijn de door de verkoper doorgaans te verstrekken garanties en vrijwaringen. De koper verlangt doorgaans dat de verkoper garanties verstrekt met betrekking tot (de staat van) allerlei aspecten van de te verkopen vennootschap en de daaraan verbonden onderneming. Daarnaast verstrekt de verkoper aan de koper in de meeste gevallen enkele vrijwaringen met betrekking tot concrete, doorgaans tijdens het due diligence proces geconstateerde, risico’s die de verkoper loopt vanaf het moment dat hij de eigenaar van de aandelen is.
Zekerheden
Het is mogelijk dat door de verkoper of door de koper zekerheid moet worden gesteld. Zekerheden zijn constructies die de partij die (mogelijk) geld heeft te vorderen van de andere partij een bepaalde mate van zekerheid geven dat die andere partij dat bedrag ook daadwerkelijk betaalt. Soms moet de verkoper zekerheid verstrekken voor de vergoeding van de schade die ontstaat door eventuele schendingen van de garanties en/of het verwezenlijken van het risico waarvoor een vrijwaring is gegeveen. Andersom moet de koper soms zekerheid stellen voor de betaling van de ‘vendor-loan’. Zekerheden komen in verschillende vormen voor. In een volgende blog wordt hier nader op ingegaan.
Beperkende bedingen
In de koopovereenkomst worden vaak zogenaamde ‘beperkende bedingen’ opgenomen. Denk daarbij aan een non-concurrentiebeding, relatiebeding en/of anti-ronselbeding voor de verkoper en diens bestuurder(s)/aandeelhouder(s).
Bijbehorende overeenkomsten
Vaak zijn aan de koopovereenkomst meerdere bijlagen gehecht met bijbehorende overeenkomsten. Veelvoorkomend zijn de overeenkomst van (achtergestelde) geldlening in verband met de ‘vendor-loan’, de managementovereenkomst (het komt geregeld voor dat (de bestuurder van) de verkoper in opdracht van de verkochte vennootschap werkzaamheden blijft verrichten) en overeenkomsten in verband met de zekerheden die de verkoper of de koper verstrekt.
Het spreekt voor zich dat de koopovereenkomst zorgvuldig moet worden geformuleerd. De ervaring leert dat onder meer over de bepalingen aangaande de ‘earn-out’ en de garanties en vrijwaringen achteraf discussie kan ontstaan. Wat zijn partijen nu precies overeengekomen en wat was hun bedoeling? Uiteraard moeten procedures worden voorkomen. Bij het opstellen of beoordelen van een koopovereenkomst is het daarom altijd raadzaam juridisch advies in te winnen.
Heeft u vragen over de koopovereenkomst of wilt u meer weten over de juridische aspecten van bedrijfsoverdracht, neem dan contact op met Laurens Huisman of een ander lid van ons M&A-team. Wij zijn er om u te helpen bij elke stap van uw bedrijfsoverdrachtstraject.
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen (lees onze disclaimer).
