Deze blog is onderdeel van onze IE-blogreeks. Lees de andere blogs hier.
We worden dagelijks omringd door merken. Van de supermarkt tot op sociale media. Merken zijn van economisch belang voor ondernemingen en geschikt voor het opbouwen van een relatie met de gewenste doelroep. Wat is nu precies een merk en waar kun je het voor gebruiken?
Wat is een merk?
Merken zijn tekens die worden gebruikt om diverse functies te vervullen ten behoeve van de merkhouder. De meest relevante functie is om de herkomst van bepaalde producten of diensten aan te duiden. Het helpt afnemers bij het onderscheiden van producten of diensten en daar heeft de merkhouder met het oog op concurrentie belang bij.
Niet alleen woorden, maar ook symbolen, geluiden of kleuren kunnen een merk zijn. Er bestaan verschillende soorten merken, waarbij woordmerken, beeldmerken en gecombineerde woord-beeldmerken het meeste voorkomen:
Wat is het nut van een merk?
De merkhouder is exclusief bevoegd het merk te gebruiken voor producten of diensten waarvoor hij het merk heeft geregistreerd. Hij kan anderen verbieden gebruik te maken van zijn merk. Als enige een merk kunnen gebruiken biedt economische voordelen. Hoe waardevoller het merk, hoe groter het economisch voordeel. De merkhouder kan licenties verstrekken, waardoor andere natuurlijke personen of ondernemingen ook gebruik kunnen maken van het merk. Aan zo’n licentie hangt vaak een prijskaartje, afhankelijk van de waarde van het merk. De waarde van een bepaald merk is sterk afhankelijk van de bekendheid ervan bij het publiek, de reputatie van het merk, het marktaandeel en de loyaliteit van klanten ten aanzien van het merk.
Hoe registreer je een merk?
Een merkrecht ontstaat door het gewenste merk te registreren. Voor een Benelux merk kun je terecht bij het Benelux Office for Intellectual Property (BOIP). Een Europese merkaanvraag voor merkbescherming in de verschillende Europese lidstaten kan worden gedaan via het European Union Intellectual Property Office (EUIPO). De World Intellectual Property Organization (WIPO) registreert internationale merken welke via het BOIP kunnen worden aangevraagd. Merkregistraties zijn geldig voor de duur van tien jaar en kunnen tegen betaling onbeperkt worden verlengd.
In de aanvraag moet worden aangegeven voor welke waren of diensten het merk wordt geregistreerd, de zogenaamde Nice Classificatie. Deze classificatie bepaalt de omvang van de merkbescherming. Twee merkhouders kunnen eenzelfde teken registreren voor verschillende soorten waren of diensten, er zijn bijvoorbeeld meerdere ‘Ajax’ merken. Maar wees alert, het feit dat een merkaanvraag wordt goedgekeurd garandeert niet dat geen inbreuk wordt gemaakt op oudere merken. Als de producten en of diensten uit verschillende klassen op elkaar lijken en er bijvoorbeeld gevaar voor verwarring bestaat bij het publiek, kan alsnog sprake zijn van merkinbreuk. De oudere merkhouder kan dan de jongere merkhouder verbieden gebruik te maken van zijn merk. Het doen van gedegen merkonderzoek alvorens een merk te registreren is daarom van groot belang.
Waar moet een merk aan voldoen?
Het teken moet onderscheidend zijn. Het teken mag niet een algemene beschrijving zijn voor de producten en/of diensten waarvoor het wordt geregistreerd. Dit voorkomt een monopolie op het gebruik van woorden die ondernemingen moeten kunnen gebruiken om hun waren en/of diensten aan te duiden. Het teken ‘apple’ is bijvoorbeeld niet onderscheidend voor de verkoop van fruit, maar is dat wel voor technologische producten of voor een platenlabel. Het onderscheidende karakter wordt getoetst door te kijken naar de totaalindruk die een merk achterlaat bij het publiek. Hoe het publiek naar een teken kijkt kan per tijdsperiode verschillen door veranderingen in taal.
Het is ook nog belangrijk om te weten dat een merk ook daadwerkelijk gebruikt moet worden om merkbescherming te behouden. Dit zogenaamde ‘normaal’ gebruik dient binnen 5 jaar na registratie te worden getoond en ook steeds na die periode. Normaal gebruik houdt in dat het merk daadwerkelijk en structureel wordt gebruikt om waren of diensten te onderscheiden.
Merk vs. handelsnaam
Handelsnaamrechten ontstaan anders dan merkrechten door het enkele gebruik van een handelsnaam door een onderneming. Handelsnaamrechten beschermen niet de aanduiding van producten en/of diensten, maar de naam waaronder ondernemingen actief zijn. In tegenstelling tot merkrechten zijn handelsnaamrechten niet exclusief. Pas wanneer het publiek in verwarring kan raken bij het zien van twee handelsnamen, kan het gebruik van de jongere handelsnaam worden verboden. Onder omstandigheden kan een oudere handelsnaam eveneens optreden tegen een jonger merk.
Merk vs. domeinnaam
Domeinnamen zijn adressen of namen op het internet, zoals vil.nl. Domeinnamen worden ‘verkregen’ door registratie van een specifieke domeinnaam bij een registrar. De domeinnaamhouder verkrijgt geen exclusief gebruiksrecht op de naam of het teken in de domeinnaam (zoals ‘vil’). In de praktijk kan het gebruik van een domeinnaam ook gezien worden als het gebruik van een handelsnaam, wanneer de domeinnaam overeenkomt met de naam waaronder een onderneming actief is.
Tip
Overweeg je om een merk te registreren, zoek dan naar een teken dat enerzijds zo herkenbaar mogelijk is, maar anderzijds ook weer onderscheidend genoeg om het daadwerkelijk als merk te kunnen registreren.
Wil je meer weten over merkenrechten of heb je hulp nodig bij het doen van merkonderzoek, het registreren van een merk of het handhaven van merkrechten? Ons IE, IT & Privacy team staat voor je klaar!
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).
