Videogames zijn vaak prijzig, zeker de nieuwe titels van bekende studio’s. Gamers zijn dan ook creatief in het vinden van oplossingen om niet de hoofdprijs te moeten betalen voor de nieuwste games. Vaak loont het om even te wachten, want na enige tijd worden games vaak al snel een stuk goedkoper. Ook is er een levendige tweedehandsmarkt van fysieke game-exemplaren.
Een andere optie is om games in Oost-Europa te kopen. Daar ligt het algemene prijspeil immers lager dan in West-Europa, waardoor ook games vaak goedkoper zijn. Dit kopen van producten in goedkopere landen om te verhandelen of zelf te gebruiken in West-Europa noemen we ook wel parallel import (of soms ‘grijze handel’) en gebeurt natuurlijk niet alleen bij games.
De makers en uitgevers van games zijn vaak niet gelukkig met parallel import omdat het betekent dat zij marge mislopen. Duurdere games in West-Europa leveren voor de uitgever nu eenmaal meer op dan goedkopere games in Oost-Europa.
Een aantal grote partijen in de game-industrie, waaronder Valve en Capcom, hebben geprobeerd om deze parallel import tegen te gaan. Zij zijn daarvoor een aantal jaar geleden beboet door de Europese Commissie. De partijen zijn bij het Europese Hof van Justitie (het ‘Hof’) in beroep gegaan tegen de opgelegde boetes. Inmiddels is door het Hof uitspraak gedaan in deze zaak, waarbij de bezwaren van de gamepartijen zijn afgewezen. Dit blog geeft een korte weergave van het oordeel van het Hof en de gevolgen voor de praktijk.
De situatie
In een eerdere blog uit 2021 heb ik al eens aandacht besteed aan deze situatie. Voor degenen die de vorige blog niet lezen of hebben gelezen, een korte samenvatting en blik op de situatie.
Het online gameplatform Steam biedt gamers de mogelijkheid om digitale versies van games te spelen op hun eigen pc, zonder dat zij een fysiek exemplaar van een game hoeven te kopen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om gekochte fysieke exemplaren van games te koppelen aan een Steam-account. Daarmee zijn die games dus ook online speelbaar, zonder dat de fysieke game in de pc hoeft te worden gestopt. Daardoor kan dus bijvoorbeeld op andere apparaten worden gespeeld, of op een laptop zonder cd-rom lezer (wat tegenwoordig meer regel dan uitzondering is).
De code die nodig is om een fysieke game op Steam te activeren wordt een ‘Steam activation key’ genoemd. En het is juist bij de Steam activation keys waar het hier fout is gegaan.
De eigenaar van het Steam-platform, Valve, heeft aan een vijftal publishers de mogelijkheid gegeven om de Steam activation keys te ‘geoblocken’. Dat betekent concreet dat een game die in een bepaald land is gekocht, alleen kan worden geactiveerd in dat land (of andere geselecteerde landen). Het werd met name ingezet zodat fysieke games die in Oost-Europese landen werden gekocht, alleen in die landen via een Steam activation key aan Steam gekoppeld konden worden. Effectief werd daarmee parallel import van fysieke exemplaren tegengegaan. In theorie zou een dergelijke geoblock overigens via een VPN weer omzeild kunnen worden, maar daarvan zijn niet alle gebruikers op de hoogte.
Hoge boetes
De Europese Commissie heeft aan de betrokken partijen hoge boetes opgelegd voor hun handelen. Daarbij ging het (nog) niet om de praktijk van de geoblocking als zodanig, maar om een overtreding van het mededingingsrecht.
Hierbij is van belang om te weten dat de overtredingen zich voordeden omstreeks het jaar 2013. Inmiddels alweer tien jaar geleden dus. Tegenwoordig hebben we in Europa te maken met de Geoblocking verordening, maar deze is pas sinds 2018 van kracht. Handelingen van voor die datum zijn dus niet op basis van latere wetgeving te bestraffen.
Zoals gezegd gooide de commissie het over de boeg van het mededingingsrecht. Het EU-verdrag bepaalt namelijk dat het niet is toegestaan wanneer partijen via onderling afgestemde feitelijke gedragingen de vrije mededinging binnen de EU belemmeren. Volgens de Europese Commissie en nu dus ook het Hof is sprake geweest van onderling afgestemde feitelijke gedragingen tussen de partijen. Dat wordt onder meer afgeleid uit concrete mails die onderling zijn gewisseld en waaruit heel duidelijk is gesproken over het geoblocken van bepaalde games. De verweren die door de betrokken partijen worden opgeworpen, worden door het Hof niet gevolgd. Het doel is steeds geweest om ervoor te zorgen dat de games, en met name de Steam Activation Keys, niet goedkoop konden worden doorverkocht. Daarmee werd de vrije mededinging in de EU dus belemmerd en bleven de prijzen hoger dan ze hadden kunnen zijn. De boetes hiervoor blijven dus in stand.
IP-rechten
Het Hof besteedt ook nog enige aandacht aan de verweren die betrekking hebben op de IP-rechten. Omdat de betrokken partijen hebben aangevoerd dat zij deze afspraken onder meer hebben gemaakt om hun IP-rechten op de games te beschermen. Zij menen dat wanneer parallel handel niet kan worden tegengegaan, dit afbreuk doet aan hun IP op de games. Daaronder wordt in dit kader overigens het auteursrecht verstaan.
Het Hof bevestigt in dat kader dat auteursrechten bedoeld zijn om de houder de mogelijkheid te geven om een auteursrechtelijk beschermd werk commercieel te exploiteren. En niet zijn bedoeld om de houder van het auteursrecht de mogelijkheid te geven om een zo hoog mogelijke vergoeding te vragen voor de games, noch om te zorgen voor kunstmatig prijsverschil tussen lidstaten.
Kortom, de houder van de IP-rechten moet ervoor zorgen dat het gebruik van zijn IP in lijn is met het mededingingsrecht.
Geoblocking verordening
Zoals al even aangestipt is het gedrag wat hier aan de orde was, tegenwoordig ook wettelijk gezien niet meer toegestaan. Daarvoor is in 2018 de geoblocking verordening in het leven geroepen. Dat is een Europese wet die kort gezegd verbiedt om ongerechtvaardigd onderscheid te maken tussen partijen op basis van hun verblijfplaats binnen de EU. Anders gezegd, online prijzen en voorwaarden moeten voor alle partijen in de EU in beginsel gelijk zijn.
Overigens gaat het niet zover dat een leverancier ook verplicht in andere landen van de EU moet leveren. En wanneer bijvoorbeeld hogere transportkosten worden gerekend omdat iemand verder weg woont, en dus verder transport nodig is, dan zijn die hogere kosten wel toegestaan want objectief gerechtvaardigd.
Vanwege de geoblocking verordening is de verwachting dat soortgelijke situaties als bij de hier behandelde uitspraak aan de orde, niet vaak meer voorkomen. Let wel, dan gaat het dus strikt over de EU, want de geoblocking verordening heeft geen werking buiten het grondgebied van de Europese Economische Ruimte. Buiten Europa zijn partijen volledig vrij om met geoblocking te werken, en dat gebeurt ook op grote schaal.
Gevolgen
Tot slot nog enkele woorden over de gevolgen van deze uitspraak. Waarbij ik ook de koppeling maak met de geoblocking verordening.
Allereerst moeten partijen die online producten of digitale diensten verkopen dus goed opletten dat zij geen ongerechtvaardigd onderscheid maken op basis van het land van de koper. Waarbij het dus gaat om de landen van de Europese Economische Ruimte. Prijzen en overige voorwaarden moeten voor dat hele gebied dus in beginsel gelijk zijn.
Het heeft waarschijnlijk wel tot gevolg dat games in landen in Midden- en Oost-Europa dus relatief gezien duurder zijn dan in West-Europa. Dit is dan een bewust gevolg van het streven naar een ‘Single Market’ binnen de EU. Hier hadden ook andere keuzes gemaakt kunnen worden, maar het streven naar één markt is een zeer fundamenteel onderdeel van de EU.
Overigens gelden deze restricties dus niet ten aanzien van landen buiten de Europese Economische Ruimte. Geoblocken voor Amerikaanse of Chinese bezoekers van de website is en blijft toegestaan.
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).
