IE (deel 6): Handelsnamen

Deze blog is onderdeel van onze IE-blogreeks. Lees de andere blogs hier.

Het zal je maar gebeuren, je hebt aanzienlijk geïnvesteerd in de groei van jouw onderneming en constateert dat een concurrent een identieke of overeenstemmende naam gebruikt voor zijn onderneming. Dat is niet fijn voor jou als ondernemer en mogelijk ook verwarrend voor jouw klanten. Als merkhouder heb je een monopolie op het gebruik van een merk, maar wat nu als je geen merk hebt geregistreerd? Ook zonder merkrechten kun je het gebruik van de identieke of overeenstemmende naam onder omstandigheden verbieden. Je hebt dan te maken met handelsnaamrechten.

Wat is een handelsnaam?
Een handelsnaam is de naam waaronder een onderneming actief is. Denk aan persoons- of familienamen (De Jong), fantasienamen (Google) en beschrijvende namen (Thuisbezorgd). Door gebruik te maken van handelsnamen kunnen ondernemingen een imago opbouwen en zijn ze identificeerbaar voor klanten en leveranciers.

Hoe verkrijg je handelsnaamrechten?
Anders dan bij merken (lees onze blog over merken hier) is registratie van handelsnamen niet nodig voor het verkrijgen van handelsnaamrechten. Handelsnaamrechten ontstaan uitsluitend door het daadwerkelijke gebruik van de handelsnaam. Denk aan vermeldingen in (online) reclame-uitingen, op facturen of tijdens klantgesprekken. Ook zonder het vermelden van de handelsnaam in het register van de Kamer van Koophandel kunnen handelsnaamrechten ontstaan.

Wat zijn handelsnaamrechten?
Handelsnaamrechten zijn minder veelomvattend dan merkrechten. Anders dan bij merken heeft de houder van een handelsnaam geen monopolie op het gebruik van de handelsnaam. In de regel mogen ook andere ondernemingen een identieke of overeenstemmende naam gebruiken. Uitzondering bestaat wanneer het gebruik voor verwarring kan zorgen bij het publiek. Met het oog op eerlijke concurrentie moet voor het publiek duidelijk zijn welke onderneming wordt aangeduid met de handelsnaam.

Verwarringsgevaar
Als twee handelsnamen sterk op elkaar lijken en het publiek moeite heeft met het onderscheiden van de twee ondernemingen spreken we van gevaar voor verwarring. Of sprake is van verwarringsgevaar is afhankelijk van drie factoren.

-       De mate waarin de handelsnamen overeenstemmen (schrijfwijze, betekenis of klank);

-       De aard van de ondernemingen (aanbod van vergelijkbare producten of diensten); en

-       Het relevante publiek (de markt en/of doelgroep).

Neem bijvoorbeeld het bestaan van de bakkerij onder de naam ‘Bakkerij Jansen’ in Breda en de bakkerij onder de naam ‘Bakkerij Janssen’ in Groningen. Bij de vergelijking van deze handelsnamen mag niet naar het deel ‘Bakkerij’ worden gekeken, omdat beschrijvende handelsnamen voor iedereen vrij moeten blijven. Gelet op de namen ‘Jansen’ en ‘Janssen’ is er veel overeenstemming in de naam. Aangezien het in beide gevallen om een bakkerij gaat, bieden de ondernemingen vergelijkbare producten aan. Toch is het gevaar voor verwarring beperkt, omdat de consumenten die croissantjes kopen in Breda waarschijnlijk geen croissantjes kopen in Groningen. Wordt er een nieuwe bakkerij geopend in Groningen of Breda onder de naam ‘Janssen’ of ‘Jansen’, dan is de kans op gevaar voor verwarring een stuk groter.

Verbod
Is er sprake van gevaar voor verwarring, dan kan de onderneming die de handelsnaam als eerste is gaan gebruiken het gebruik van de overeenstemmende handelsnaam door de andere onderneming verbieden. Handelsnaamrechten beschermen uitsluitend tegen identieke of overeenstemmende jongere handelsnamen (die verwarrend zijn) in het gebied waar de onderneming actief is. Heeft een bakkerij naast een fysieke winkel een online webshop, dan is het gebied waarbinnen de onderneming actief is aanzienlijk groter.

Overdracht en licenties
Handelsnaamrechten kunnen uitsluitend worden overdragen als de onderneming zelf ook wordt overgedragen. Daaronder valt ook de situatie waarin een onderneming failliet is verklaard en de curator de onderneming (gedeeltelijk) verkoopt aan een opkoper. Verder kunnen ondernemingen toestemming (licenties) verlenen aan derden voor het gebruik van de handelsnaam, al dan niet in ruil voor een vergoeding.

Tips

-       Doe onderzoek naar reeds bestaande handelsnamen
Oudere handelsnamen kunnen het gebruik van jongere handelsnamen onder omstandigheden verbieden. Daarom is het verstandig voorafgaand aan het eerste gebruik van een handelsnaam onderzoek te doen naar de reeds bestaande handelsnamen. Het is zonde om te investeren in bijvoorbeeld (online) advertenties om vervolgens de handelsnaam te moeten aanpassen.

-       Schrijf de handelsnaam in als merk
Wil je als enige gebruik kunnen maken van de gewenste naam? Overweeg dan de naam als merk in te schrijven, na het doen van onderzoek naar reeds bestaande merken én handelsnamen. Op die manier kun je andere ondernemingen in de Benelux of zelfs de gehele Europese Unie verbieden gebruik te maken van de naam voor waren en/of diensten.

Wil je meer weten over handelsnamen of heb je hulp nodig bij het handhaven van handelsnaamrechten? Ons IE, IT & Privacy team staat voor je klaar!