Eerder heb ik al bericht over een geval waarin de rechtbank een vonnis uitspreekt terwijl één van de drie behandelend rechters inmiddels is vertrokken naar een gerechtshof. De vraag is of dit vonnis dan wel geldig is. Het gerechtshof Amsterdam had de Hoge Raad ingeschakeld om op deze vraag antwoord te krijgen. Deze heeft inmiddels uitspraak gedaan.
Wat waren de feiten ook al weer?
De zaak was behandeld door een meervoudige kamer van de rechtbank. Dit betekent dat het vonnis door drie rechters moet worden gewezen. In dit geval was één van de drie rechters vóór het uitspreken van het eindvonnis benoemd tot raadsheer in het gerechtshof. Hij was vanaf dat moment dus niet langer rechter in de rechtbank. Uit een brief van de rechtbank bleek dat de tekst van het vonnis na het vertrek van die rechter nog was gewijzigd, zij het op ondergeschikte punten.
Wat zegt de Hoge Raad?
De Hoge Raad stelt voorop dat een rechter die werkzaam is bij een rechtbank, vanaf het moment dat hij tot raadsheer in een gerechtshof is benoemd, niet meer bevoegd is om als rechter op te treden. Dit is alleen anders als hij ook als rechter-plaatsvervanger wordt aangesteld. Verder geldt dat een vonnis kan worden uitgesproken, ook als een rechter inmiddels is vertrokken, mits dat vonnis daarvóór is gewezen (vastgesteld). Anders is het vonnis nietig. Als het eerder is vastgesteld, moet in de uitspraak worden vermeld wanneer dat is gebeurd.
Wanneer is een vonnis gewezen?
Een uitspraak wordt gewezen wanneer alle behandelend rechters de volledige tekst van de uitspraak hebben vastgesteld. Zij zijn namelijk niet alleen verantwoordelijk voor de beslissing, maar ook voor de motivering. In de tekst van een vonnis kunnen na het vertrek van een rechter dus geen wijzigingen meer worden aangebracht. Dit geldt ook voor wijzigingen van ondergeschikte aard. De Hoge Raad geeft slechts één uitzondering, namelijk voor kennelijke fouten die zich lenen voor eenvoudig herstel. Als dat aan de orde is, moet daarvan wel aan de voet van het vonnis melding worden gemaakt.
Een nietig vonnis, en wat dan?
Het hof Amsterdam moet dus aan de hand van deze aanwijzingen beoordelen of het vonnis nietig is. Als het vonnis vernietigd wordt, mag het hof de zaak niet zelf afdoen, aldus de Hoge Raad. De zaak moet dan worden teruggewezen naar de rechtbank om opnieuw te worden behandeld. De Hoge Raad merkt op dat de zaak in dat geval niet mag worden beoordeeld door dezelfde rechters als die aan het eerdere - nietige - vonnis hebben meegewerkt. Er kan namelijk twijfel bestaan over hun onpartijdigheid. En vanwege deze rechterswissel moet eventueel ook een nieuwe mondelinge behandeling worden gehouden. Al met al kan een kleine fout als deze dus nogal wat voeten in de aarde hebben.
Indien u naar aanleiding van deze blog vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met Dineke van Dal of één van onze andere specialisten van de sectie Aansprakelijkheid en Procespraktijk.
Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees onze disclaimer).
