Een schuldenaar kan een WHOA-traject zelf in gang zetten. Hij kan de rechtbank echter ook vragen om de aanwijzing van een onafhankelijke en onpartijdige herstructureringsdeskundige. De herstructureringsdeskundige kan een akkoord voorbereiden en vervolgens het traject in gang zetten dat kan leiden tot de homologatie van het akkoord door de rechter.
Werkzaamheden herstructureringsdeskundige
Na aanwijzing van de herstructureringsdeskundige onderzoekt deze of een akkoord in zijn/haar ogen haalbaar is. Zodra duidelijk wordt dat het niet mogelijk is om een akkoord tot stand te brengen, stelt de herstructureringsdeskundige de rechtbank hiervan op de hoogte en verzoekt hij/zij om de intrekking van de aanwijzing.
Indien totstandbrenging van een akkoord wel mogelijk is, wordt een klassenindeling gemaakt en de inhoud van het akkoord bepaald. De herstructureringsdeskundige legt het akkoord vervolgens ter stemming voor aan de schuldeisers en aandeelhouders. Als de schuldenaar een MKB-bedrijf is, kan de herstructureringsdeskundige die stap alleen zetten met instemming van de schuldenaar. Als uit de stemming blijkt dat er ten minste één klasse is die met het akkoord instemt, dan is homologatie mogelijk. De herstructureringsdeskundige kan bij de rechtbank een homologatieverzoek indienen. Als niet alle klassen met het akkoord hebben ingestemd en de schuldenaar een MKB-bedrijf is, kan de herstructureringsdeskundige het homologatieverzoek alleen met instemming van de schuldenaar indienen.
De aanwijzing van de herstructureringsdeskundige eindigt van rechtswege, zodra de rechtbank het akkoord homologeert (vaststelt), tenzij de rechtbank bij haar homologatiebeslissing bepaalt dat deze nog een bepaalde termijn voortduurt. Daarnaast kan de rechtbank te allen tijde een herstructureringsdeskundige, na hem gehoord of behoorlijk opgeroepen te hebben, ontslaan en door een ander vervangen, een en ander op verzoek van hemzelf of van één of meer schuldeisers dan wel ambtshalve.
Waarom een herstructureringsdeskundige?
De schuldenaar kan verzoeken om een herstructureringsdeskundige, om iedere schijn van belangenvermenging te voorkomen of om het vertrouwen in het proces en daarmee de slagingskans van het akkoord te vergroten. Ook het bestuur van een schuldenaar-vennootschap kan om de aanwijzing van een herstructureringsdeskundige vragen. Hiermee kan het bestuur voorkomen dat het klem komt te zitten in een belangenconflict tussen aandeelhouders en schuldeisers.
Ook schuldeisers, aandeelhouders of de binnen de onderneming ingestelde ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging kunnen de rechter vragen om de aanwijzing van een herstructureringsdeskundige. Zeker wanneer de schuldenaar zelf geen of onvoldoende actie lijkt te ondernemen, is het belang van de aanwijzing van een herstructureringsdeskundige voor de gezamenlijke schuldeisers en andere betrokkenen eigenlijk al gegeven. Er kan met behulp van een herstructurering immers alsnog een poging worden gedaan om te voorkomen dat het dreigende faillissementsscenario zich daadwerkelijk gaat voordoen.
Ook als de schuldenaar zelf al met de voorbereiding van een akkoord gestart is, kan de aanwijzing van een herstructureringsdeskundige meerwaarde hebben. Bijvoorbeeld als bij een schuldenaar-rechtspersoon de onafhankelijkheid van het bestuur niet boven iedere twijfel verheven is. De benoeming van een onafhankelijke door de rechtbank aangewezen herstructureringsdeskundige kan eventuele vrees voor misbruik helpen voorkomen.
Het onafhankelijke karakter van de herstructureringsdeskundige wordt benadrukt door het feit dat de rechtbank deze persoon aanwijst (benoemt) uit een door de verzoeker aangedragen lijst van minimaal twee en maximaal drie kandidaten. De verzoeker heeft dus in principe niet in de hand wie de rechtbank als herstructureringsdeskundige aanstelt.
Bevoegdheden herstructureringsdeskundige
De herstructureringsdeskundige heeft in het kader van de WHOA dezelfde bevoegdheden als de schuldenaar . De schuldenaar heeft zelf natuurlijk toegang tot zijn eigen administratie. Dat geldt niet voor de herstructureringsdeskundige, die daarom op basis van de wet (daarnaast) gerechtigd is tot raadpleging van de boeken, bescheiden en andere gegevensdragers van de schuldenaar waarvan hij kennisneming nodig acht voor een juiste vervulling van zijn taak. Voorts kan de herstructureringsdeskundige informatie vragen aan de schuldenaar of zijn bestuurders, aandeelhouders, commissarissen (als die er zijn) en werknemers over alle feiten en omstandigheden die voor een juiste taakvervulling voor hem/haar van belang zijn. De herstructureringsdeskundige deelt deze informatie slechts met derden voor zover dit noodzakelijk is in het kader van de totstandkoming van het akkoord.
Bevoegdheden en verplichtingen schuldenaar
De schuldenaar behoudt zelf de controle over zijn onderneming en kan deze gewoon blijven voortzetten, terwijl de akkoordprocedure loopt (‘debtor in possession’). De schuldenaar blijft daarmee ook exclusief bevoegd om rechtshandelingen te verrichten. De aanwijzing van de herstructureringsdeskundige leidt er niet toe dat de schuldenaar de beschikking of het beheer over zijn vermogen verliest.
De schuldenaar moet de herstructureringsdeskundige gevraagd en ongevraagd alle inlichtingen verschaffen en medewerking verlenen. Dit laatste geldt ook voor de bij de schuldenaar in dienst zijnde werknemers en, als de schuldenaar een vennootschap is, voor de bestuurders, commissarissen en aandeelhouders. Als het bestuur verzuimt om medewerking te verlenen, kan de herstructureringsdeskundige de rechter vragen om het bestuur daartoe alsnog te dwingen, eventueel op straffe van een dwangsom. Daarnaast kan een weigering van het bestuur om mee te werken zich ook kwalificeren als onbehoorlijk bestuur. Mocht een faillietverklaring volgen en nadien blijken dat de onwillige houding van het bestuur een belangrijke oorzaak is van het faillissement, dan kunnen de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk gesteld worden voor het tekort in faillissement.
Kosten herstructureringsdeskundige
De rechtbank stelt bij de aanwijzing ook het salaris van de herstructureringsdeskundige vast en bepaalt hoeveel de werkzaamheden van de herstructureringsdeskundige en van de door hem ingeschakelde derden, ten hoogste mogen kosten. Dit bedrag kan nadien nog door de rechtbank worden verhoogd. In beginsel dient de schuldenaar deze kosten te vergoeden. Op deze regel bestaat één uitzondering: als de meerderheid van de schuldeisers heeft verzocht om de aanwijzing van een herstructureringsdeskundige, worden de kosten gedragen door de schuldeisers. De rechtbank kan aan de aanwijzing de voorwaarde verbinden van zekerheidstelling of bijschrijving van een voorschot op de rekening van het gerecht.
Deze blog is een onderdeel van onze reeks over de WHOA. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met ons WHOA-team of kijken op ons WHOA-platform.
Juridisch advies is altijd maatwerk. Deze blog bevat algemene informatie. Hoewel het artikel met veel aandacht en zorgvuldigheid is geschreven, is het verstandig om in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in te winnen. (Lees onze disclaimer).
