Op 27 mei 2019 heeft de Ondernemingskamer (OK) het verzoek tot het instellen van een onderzoek naar het beleid en de gang van zaken van Intergamma, de vennootschap achter de franchiseformule van bouwmarkten Gamma en Karwei, afgewezen. Intergamma, de Raad van Commissarissen, verschillende franchisenemers en ondernemingsraden hebben zich verweerd tegen het verzoek. De bezwaren die de verzoekende (grootste) franchisenemer-aandeelhouder aanvoerde tegen het beleid en de gang van zaken werden allemaal ongegrond verklaard. Wat was hier aan de hand?
Volgens de verzoeker waren er gegronde redenen voor twijfel aan een juist beleid en juiste gang van zaken van Intergamma die een onderzoek bij Intergamma noodzakelijk maakte. De kern van de bezwaren is dat Intergamma de van leveranciers ontvangen inkoopbonussen zou besteden of achterhouden, terwijl die volgens de franchiseovereenkomst aan de franchisenemers moesten worden doorbetaald. Het niet doorbetalen van de inkoopbonussen aan de franchisenemers zou bovendien tot een onverantwoord grote schuld aan de franchisenemers leiden. De commissarissen van Intergamma wordt verweten dat zij dit ten onrechte hebben laten gebeuren. Ook zou Intergamma de aandeelhouders onvolledig, onjuist en misleidend hebben geïnformeerd over het dividend- en bonusbeleid.
Geen gegronde redenen om te twijfelen aan juist beleid
Het is volgens de OK niet aannemelijk dat de franchiseovereenkomst verplicht om de inkoopbonussen (altijd en volledig) door te betalen. Maar juist dat dit slechts plaatsvindt mits de gerealiseerde resultaten van Intergamma dit toelaten. Ook werd dat beleid al in ieder geval vanaf 2002 gevoerd, terwijl het gevoerde bonusbeleid door de jaren heen steeds ter sprake is geweest, zoals onder meer blijkt uit financiële verslaggevingen, rapportages, jaarlijks aan franchisenemers verstuurde bonusbrieven en notulen van aandeelhoudersvergaderingen. Het (jarenlange) beleid dat niet onvoorwaardelijk verplichtte tot doorbetaling van inkoopbonussen moest duidelijk zijn geweest voor de franchisenemers. Volgens de OK was het dan ook niet goed voorstelbaar dat de verzoeker niet op de hoogte was van het (sinds jaar en dag) gevoerde bonusbeleid. Intergamma mocht ervan uitgaan dat de verzoeker hiermee bekend was. Bovendien heeft de verzoeker daar nooit eerder over geklaagd of om nadere informatie verzocht.
Afwijzing enquêteverzoek
Tegen die achtergrond is het beleid kennelijk duidelijk geweest en de informatievoorziening niet onvoldoende geweest. Ook kon niet worden geoordeeld dat het bestuur van Intergamma de onderneming opzadelde met een steeds oplopende schuld aan de franchisenemers, dat de commissarissen tekortschoten in hun taakvervulling of dat er sprake was van verstoorde verhoudingen. Er waren dus geen gegronde redenen om aan een juist beleid en juiste gang van zaken te twijfelen. Het enquêteverzoek werd daarom afgewezen.
Proceskostenveroordeling
De verzoeker had aan het enquêteverzoek ten grondslag gelegd dat hij pas in 2018 zou hebben geconstateerd dat Intergamma ten onrechte niet de gehele inkoopbonussen aan haar franchisenemers zou hebben doorbetaald en daarover (niet of onjuist en volledig) is geïnformeerd. De OK overwoog dat het niet goed voorstelbaar was dat de verzoeker niet op de hoogte was van het jarenlang gevoerde beleid. De OK oordeelde dat de verzoeker niet voldaan had aan de verplichting om de voor de beslissing van belang zijnde feiten volledig en naar waarheid aan te voeren (waarheidsplicht). Daarom werd de verzoeker veroordeeld tot betaling van een groter deel van de proceskosten (in totaal € 35.000) dan gebruikelijk is.
Conclusie
Het zware middel van het enquêterecht heeft onder andere als doel om openheid van zaken te verschaffen. Als die openheid er echter al is, dan kan een enquêteverzoek onnodig zijn en de verzoeker duur komen te staan. Dat geldt helemaal wanneer de verzoeker de feiten niet volledig en niet naar waarheid aanvoert. De hier behandelde uitspraak van de OK laat dat treffend zien.
Wilt u meer weten over dit onderwerp, neem dan contact op met Aaron Bouman of Robbert Roeffen.
Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees Lees onze disclaimer).
