Vanwege de coronacrisis verkeren veel bedrijven in zwaar weer. Bestuurders zullen deze uitdaging moeten aangaan en de onderneming proberen draaiende te houden. Daarbij hoort ook het betalen van crediteuren. En het afwegen welke schulden wel en (nog) niet worden betaald. Een crediteur die onbetaald blijft en de curator in een faillissement kunnen het bestuur immers in bepaalde situaties aansprakelijk stellen vanwege het onbetaald laten van schulden. Wanneer loopt de bestuurder het risico van bestuurdersaansprakelijkheid?
Uitgangspunt is dat een bestuurder een eigen afweging mag maken bij het bepalen van welke crediteuren in de gegeven omstandigheden wel of niet zullen worden voldaan. Er is geen algemene regel die bepaalt dat een onderneming die niet in staat is al zijn schuldeisers volledig te betalen, onrechtmatig handelt wanneer hij de ene schuldeiser wel betaalt en de ander niet. De Hoge Raad heeft recentelijk nog bepaald dat het evenmin onrechtmatig is wanneer een gewone schuldeiser wel wordt betaald en een preferente schuldeiser, zoals de Belastingdienst, niet. Een bestuurder heeft dus een keuzevrijheid, ook in de huidige coronacrisis.
Onbehoorlijk bestuur
Als de bestuurder van een onderneming echter besluit om bijvoorbeeld bepaalde schulden niet te betalen of niet met voorrang te betalen dan kan dat wel als kennelijk onbehoorlijk bestuur worden beschouwd. In dat geval moet dan wel vaststaan dat geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde omstandigheden dezelfde afweging zou hebben gemaakt. Daarbij moeten alle feiten en omstandigheden van het geval worden meegewogen. Van onbehoorlijk bestuur is bijvoorbeeld sprake indien de bestuurder wist of redelijkerwijs had moeten begrijpen dat zijn handelwijze tot gevolg zou hebben dat die bepaalde schulden onbetaald zouden blijven. In dergelijke gevallen kan de bestuurder om aan aansprakelijkheid te ontkomen een ‘coronaverweer’ voeren. Dat kan - in de kern – inhouden dat de bestuurder vanwege de coronacrisis en de concrete negatieve gevolgen daarvan op de onderneming, waarbij bijna dagelijks nieuwe uitgangspunten gelden, niet anders kon/of niet anders hoefde te handelen.
Betalingen na besluit tot beëindigen activiteiten
De keuzevrijheid is in bepaalde gevallen wel beperkt. Bijvoorbeeld indien de onderneming vanwege de coronacrisis besluit haar activiteiten te beëindigen en niet over voldoende geld beschikt om al haar schuldeisers te voldoen. Wanneer dat besluit eenmaal is genomen is het de onderneming niet meer toegestaan bepaalde en aan de onderneming gelieerde schuldeisers nog wel even te betalen. Die betalingen mogen alleen als er sprake is van bijzondere omstandigheden. Bijvoorbeeld de zeer nadelige gevolgen van de coronacrisis en de grote afhankelijkheid van de onderneming van aan haar gelieerde schuldeisers.
Betalingen aan niet-gelieerde schuldeisers
De bestuurder mag ook geen betaling doen aan niet-gelieerde schuldeisers van de onderneming als de bestuurder bij die betaling een persoonlijk belang heeft. Doet hij dit toch en is er geen sprake van bijzondere omstandigheden, dan kan zijn handelwijze als kennelijk onbehoorlijk bestuur worden aangemerkt. Te denken valt aan een schuldeiser van de onderneming waarvoor de bestuurder zich privé borg heeft gesteld. Uitgangspunt is dan wel dat de bestuurder er in dat geval ernstig rekening mee had moeten houden dat zijn handelwijze tot gevolg zou hebben dat die andere schulden van de vennootschap onbetaald zouden blijven.
Tot slot
Het zal voor bestuurders een hele uitdaging zijn om met zo min mogelijk kleerscheuren uit de huidige crisis te komen. Daarbij is van belang dat bestuurders zich bewust zijn van de aansprakelijkheidsrisico’s bij selectieve betalingen. Indien een onderneming zodanig wordt getroffen door het coronavirus en overheidsmaatregelen, is het niet ondenkbaar dat een bestuurder geen persoonlijk verwijt treft bij het onbetaald laten van bepaalde schuldeisers. Of dat in een bepaalde situatie zo is, is steeds afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Bestuurders van ondernemingen die in zwaar weer verkeren doen er goed aan om in ieder geval goed schriftelijk vast te leggen waarom bepaalde schuldeisers wel en niet worden betaald.
Verkeert uw onderneming door de coronacrisis in zwaar weer en wilt u geadviseerd worden bij de keuze welke crediteuren wel en niet zullen worden betaald? Neem dan contact met ons op. Wij helpen u graag verder.
Wilt u meer weten over deze blog, dan kunt u contact opnemen met Robbert Roeffen, Aaron Bouman of één van onze collega's van de sectie Insolventie & Herstructurering.
Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees onze disclaimer).
