Download dit artikel als PDF 07 april 2022

Blogserie Wkb deel 3 - De Omgevingswet

De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (Wkb) is al een lange tijd regelmatig in het nieuws. Inmiddels is duidelijk dat de beoogde inwerkingtredingsdatum 1 januari 2024 is. Een goed moment dus om nog eens stil te staan bij de veranderingen voor de praktijk die de Wkb met zich brengt. In deze blogreeks lichten wij de Wkb toe.


Tegelijkertijd met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) zal de Omgevingswet in werking treden. Zoals mijn collega Roy van Helvoirt in zijn vorige blog reeds aangaf, is de beoogde inwerkingtredingsdatum 1 januari 2024. In deze blog wordt ingegaan op Wkb en de veranderingen in het omgevingsrecht. Daarbij zal met name worden ingezoomd op de opsplitsing van de vergunning.


De Omgevingswet
De Omgevingswet gaat verandering brengen in de omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen zoals we die nu kennen onder de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). De omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen wordt kort gezegd opgeknipt in een technisch deel en een ruimtelijk deel. Onder de Omgevingswet zijn dus voor de activiteit bouwen twee afzonderlijke omgevingsvergunningen nodig, te weten 1. een omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit en 2. een omgevingsvergunning voor een (bouw)omgevingsplanactiviteit. Nu is het nog zo dat een aanvraag om vergunning voor de activiteit bouwen wordt getoetst aan het bestemmingsplan, de bouwverordening, het Bouwbesluit 2012 en welstand. Als het bouwplan voldoet aan deze vereisten dan moet de omgevingsvergunning worden verleend. 

Met de komst van de Omgevingswet wordt de ruimtelijke toets (thans de toets aan het bestemmingsplan) en de toets aan de technische eisen (thans de toets aan het Bouwbesluit 2012) opgesplitst. De achterliggende gedachte hierbij is dat de ontwikkelaar meestal voordat het plan verder technisch wordt uitgewerkt, duidelijkheid wenst te krijgen of het ruimtelijk gezien wel mogelijk is om het bouwplan te realiseren.

Technische bouwactiviteit
Bij een omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit wordt het bouwplan getoetst aan de regels voor de technische bouwkwaliteit. Deze regels zijn opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Deze toets is te vergelijken met de toets zoals die onder de Wabo plaatsvindt aan het Bouwbesluit 2012.

Een omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit is in principe altijd verplicht. Maar de wetgever heeft ervoor gekozen om een aantal bouwactiviteiten uit te zonderen van de vergunningplicht. De vergunningvrije (technische) bouwactiviteiten staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Dit is de opvolger van het Bouwbesluit en deze hangt als algemene maatregel van bestuur onder de Omgevingswet. Als de Wkb van toepassing is op een bouwwerk (en dus valt onder gevolgklasse 1), dan hoeft geen bouwtechnische omgevingsvergunning te worden aangevraagd, maar moet wel ten minste vier weken voor het begin van de bouwwerkzaamheden een (bouw)melding worden gedaan bij het bevoegd gezag. Hierbij is een private kwaliteitsborger betrokken. Mijn collega Roy van Helvoirt gaat in zijn eerdere blog nader in op de rol van de kwaliteitsborger. 

Vergunningvrije bouwactiviteiten moeten wel voldoen aan de algemene regels uit het Bbl, bijvoorbeeld de regels voor slopen. Bij vergunningvrij bouwen houdt de gemeente wel toezicht en kan zij bij strijdigheden met de technische regels tijdens en na de bouw handhavend optreden.

Ruimtelijke bouwactiviteit
Op landelijk niveau bestaat er geen algemene vergunningplicht voor het ruimtelijk deel van de bouwactiviteit. Het is aan de gemeenten om te besluiten of zij een dergelijke vergunningplicht willen opnemen in een omgevingsplan. In een omgevingsplan kan bijvoorbeeld worden bepaald hoe hoog een bouwwerk mag zijn en of er een vergunning- of meldingsplicht geldt voor een bouwactiviteit.  Als het omgevingsplan bepaalt dat een omgevingsvergunning nodig is voor de bouwactiviteit dan dient een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit voor bouwen te worden aangevraagd. Deze vergunning wordt verleend als het bouwplan in overeenstemming is met de regels die in het omgevingsplan zijn opgenomen over het verlenen van een omgevingsvergunning.

Procedure
De reguliere voorbereidingsprocedure is van toepassing op de voorbereiding van een omgevingsvergunning voor de technische bouwactiviteit en de (bouw)omgevingsplanactviteit. Dat betekent een beslistermijn van acht weken na de datum van ontvangst van de aanvraag die nog kan worden verlengd met zes weken. De vergunning van rechtswege, een vergunning die wordt verleend indien het bestuursorgaan niet tijdig op een aanvraag beslist, komt niet meer terug in de Omgevingswet.

Wilt u meer weten over deze blog? Dan kunt u contact opnemen met Janske Schrijnemaekers.

Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (
Lees onze disclaimer).

In deze opvolgende blogs over de Wkb behandelen we het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging en de versterking van de (juridische)positie van de bouwconsument. In de volgende blog gaan we in op de kwaliteitsborging. Later zullen we de instrumenten voor toelatingsorganisatie en de versterking van de (juridische)positie van de bouwconsument toelichten. Hierbij zal onder andere de waarschuwingsplicht, het opleverdossier, afbouwgarantie en de uitbreiding van de aansprakelijkheid van de bouwer na oplevering aan bod komen. Mocht u reeds eerder vragen hebben, kunt u uiteraard altijd contact met ons opnemen. Stay tuned!