Download dit artikel als PDF 25 januari 2019

Vanaf 1 januari 2019 recht op smartengeld vanwege letsel of overlijden van dierbare

Op 1 januari 2019 is de Wet vergoeding affectieschade na een lang voortraject in werking getreden. Hierdoor is het voor naasten en nabestaanden van slachtoffers die ernstig letsel hebben opgelopen of zijn komen te overlijden mogelijk gemaakt om vergoeding van affectieschade (smartengeld) van de dader (of zijn verzekeraar) te krijgen. Affectieschade is de emotionele schade die bestaat uit het verdriet doordat een dierbare ernstig is verwond of is komen te overlijden. Wanneer heb je nu recht op vergoeding van affectieschade?

Er bestaat tegenover de dader alleen recht op affectieschadevergoeding als het slachtoffer ernstig en blijvend letsel heeft opgelopen of is komen te overlijden door zijn of haar toedoen. Bij ernstig en blijvend letsel gaat het in het algemeen om een blijvende functiestoornis van minstens 70%. Dat kan bestaan uit ernstig psychisch of lichamelijk letsel, zoals ernstige brandwonden, littekens, een hoge dwarslaesie, verlies van ledematen, ernstig traumatisch hersenletsel of ernstig functieverlies van de zintuigen, stem, ogen of het geheugen.

Naasten en nabestaanden
Alleen personen die een nauwe relatie hebben of hadden met het slachtoffer hebben recht op affectieschadevergoeding. Dat zijn onder andere de partner, samenwonende levensgezel, de ouders, de kinderen, personen waarmee een zorgrelatie in gezinsverband bestaat (zoals pleegkinderen) en anderen die een nieuwe persoonlijke relatie hebben of hadden met het slachtoffer. De aanspraak van het slachtoffer op schadevergoeding gaat voor op die van zijn of haar naasten. Nabestaanden kunnen niet ook aanspraak maken op affectieschade vanwege letsel, als het letsel en het overlijden het is gevolg is van dezelfde gebeurtenis.

Hoogte van de schadevergoeding
Er is gekozen om vaste bedragen te hanteren voor de hoogte van de schadevergoeding. Die variëren van € 12.500 tot € 20.000. De hoogte is afhankelijk van de aard van de relatie met het slachtoffer en de oorzaak van het letsel of het overlijden. Zo geeft letsel en overlijden vanwege een misdrijf recht op een hogere schadevergoeding.

Vergoeding van affectieschade staat overigens los van vergoeding van vermogensschade (zoals verzorgingskosten) en shockschade. Shockschade is de schade geleden door een confrontatie met een schokkende gebeurtenis, die al voor vergoeding in aanmerking kwam.

Tijdstip van gebeurtenis
Er bestaat alleen recht op schadevergoeding als het schade toebrengende feit, zoals een misdrijf, bedrijfsongeval of medische fout, plaatsvindt op of na 1 januari 2019. Gebeurtenissen die daarvoor plaatsvonden geven daarom geen recht op schadevergoeding, ook niet als het slachtoffer vanwege die gebeurtenis op of na 1 januari 2019 komt te overlijden. De wet geeft hierop geen uitzonderingen.

Voeging in strafproces
De nieuwe wet maakt het ook mogelijk voor naasten en nabestaanden van slachtoffers om zich te voegen in een strafproces tegen de dader van een strafbaar feit. Het voordeel hiervan is dat de naasten of nabestaanden niet een aparte procedure bij de burgerlijke rechter hoeven in te stellen. Na de voeging kan de strafrechter de vordering tot affectieschadevergoeding behandelen. Het is aan de strafrechter om te bepalen of de vordering daadwerkelijk zal worden behandeld in het strafproces.

Conclusie
Per 1 januari 2019 wordt het verdriet en leed van naasten en nabestaanden van ernstig verwonde en overleden dierbaren erkend met een recht op schadevergoeding tegenover de dader. Zij kunnen zich ook voegen in een strafproces tegen de dader van een strafbaar feit, zodat de strafrechter de schadevergoedingsvordering ook behandelt. Er bestaat echter alleen recht op vergoeding van affectieschade als het schade toebrengende feit plaatsvond op of na 1 januari 2019. De verwachting is dat er een stroom van jurisprudentie zal volgen waaruit de werking van de nieuwe wet in de praktijk zal blijken.


Wilt u meer weten over deze blog, dan kunt u contact opnemen met Aaron Bouman, Wilbert van Eijk of één van onze collega's van de sectie aansprakelijkheid & procespraktijk

Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (Lees onze disclaimer).