Download dit artikel als PDF 07 maart 2022

Blogserie Wkb deel 1 - Achtergrond en doelstellingen

De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen (Wkb) is al een lange tijd regelmatig in het nieuws. Inmiddels is duidelijk dat de beoogde inwerkingtredingsdatum 1 januari 2024 is. Een goed moment dus om nog eens stil te staan bij de veranderingen voor de praktijk die de Wkb met zich brengt. In een blogserie lichten wij de Wkb toe. In deze eerste blog staat de achtergrond en haar doelstellingen centraal.


Aanleiding Wkb
Het kabinet noemt in de memorie van toelichting bij de Wkb diverse aanleidingen voor het wetsvoorstel van de Wkb. Een van de aanleidingen zou zijn dat er sinds de Tweede Wereldoorlog vanwege aanhoudende woningnood in het bouwproces steeds de nadruk heeft gelegen op het bouwen van voldoende woningen en daarmee minder op de kwaliteit. Er is nog altijd sprake van een krapte op de woningmarkt. Ondanks dat er in de loop der jaren met een steeds betere kwaliteit gebouwd is, zijn er verdere stimulansen nodig ter verbetering van de kwaliteit van bouwwerken.

Een andere belangrijke aanleiding is de toegenomen complexiteit van het bouwproces. Dit heeft enerzijds te maken met de strengere eisen die aan bouwwerken worden gesteld, in combinatie met technologische ontwikkelingen, waardoor steeds complexere installaties in bouwwerken worden geïnstalleerd. Hierop is toezicht nodig, aldus het kabinet.

Ook vormde de versnippering van het bouwproces volgens het kabinet een aanleiding voor de Wkb. Bouwers contracteren steeds meer onderaannemers voor onderdelen binnen het totale bouwproces. Deze versnippering draagt bij aan afstemmingsproblemen en daarmee samenhangende faalkosten in de bouw.  De versnippering van het bouwproces met veel betrokken partijen en onderaannemers draagt er aan bij dat een praktijk is gegroeid, waarbij onduidelijk is wie toeziet op de integrale bouwkwaliteit van het totale bouwwerk. Onderaannemers hebben vaak enkel oog voor de kwaliteit van het onderdeel waar zij zelf voor zijn gecontracteerd. Een heldere systematiek waarmee gedurende het bouwproces wordt vastgesteld in hoeverre bij oplevering van het bouwwerk aan de wettelijke en overige kwaliteitseisen wordt voldaan ontbreekt. Er is veelal geen centrale partij die verantwoordelijk is voor de integrale kwaliteit van het te realiseren bouwwerk. Bij gebreken wijzen partijen vaak naar elkaar en weten opdrachtgevers veelal niet wie ze kunnen/moeten aanspreken.

Doelstelling Wkb
Tot zover de aanleiding tot de Wkb. De doelstellingen van de Wkb zijn evenzeer belangrijk. De Wkb heeft een duidelijke doelstelling. Kortgezegd strekt de Wkb er enerzijds toe de (juridische) positie van particuliere en zakelijke bouwconsumenten te verbeteren en versterken. Hiervoor worden diverse artikelen uit onder meer het Burgerlijk Wetboek en de Woningwet gewijzigd. Anderzijds strekt de Wkb tot meer toezicht en controle in de bouw, zodat bouwers zich aan de geldende kwaliteitseisen houden. Hiertoe introduceert de Wkb een nieuw stelsel van kwaliteitsborging. De Wkb richt zich daarbij niet inhoudelijk op de wijziging van bouwtechnische voorschriften die uit het oogpunt van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid en duurzaamheid aan de bouw(werken) worden gesteld. Wel wordt de wijze waarop deze voorschriften in de bouwpraktijk voor bouwconsumenten worden geborgd verbeterd.

Zodoende kan het werk van bouwbedrijven beter gecontroleerd worden. Dit leidt volgens het kabinet tot minder bouwfouten en gebreken. Constructiefouten, brandonveilige situaties, ontwerpfouten etc. zouden door de Wkb sneller ontdekt en voorkomen kunnen worden. Bouwbedrijven zouden hierdoor uiteindelijk minder kosten hoeven te maken voor het herstel van deze gebreken.

Verbetering kwaliteitsborging
Om de kwaliteitsborging te verbeteren introduceert de Wkb een nieuw stelsel van kwaliteitsborging. De Wkb introduceert hiertoe onder andere diverse instrumenten, een kwaliteitsborger en een toelatingsorganisatie. Onder de Wkb verschuift de technische kwaliteitsborging van gemeenten namelijk naar private partijen. De complete plantoetsing (algemene bouwkunde, brandveiligheid, constructieve veiligheid, etc.) zal voortaan door private kwaliteitsborgers worden geverifieerd.

Onder dit nieuwe stelsel van kwaliteitsborging dient de bouwer aan te tonen dat het opgeleverde bouwwerk aan de (bouw)regelgeving voldoet, hetgeen een private kwaliteitsborger vervolgens zal verifiëren. Gemeenten blijven overigens wel de ruimtelijke toets van een bouwplan (bestemmingsplan, milieu, welstand) uitvoeren. Ook gaan gemeenten onder de Wkb controleren of de kwaliteitsborgers die zijn aangesteld gekwalificeerd zijn om de private kwaliteitsborging uit te voeren.

Versterking (juridische) positie bouwconsument
Voorts wordt met de inwerkingtreding van de Wkb het Burgerlijk Wetboek gewijzigd om de positie van de bouwconsument te versterken en verbeteren. Zo wordt de aansprakelijkheid van de bouwer verzwaard, geldt er straks een strengere waarschuwingsplicht en dienen bouwers te werken met een zogeheten ‘opleverdossier’.


Wilt u meer weten over deze blog? Dan kunt u contact opnemen met Carolijn Slegers of met één van onze teamleden van het brancheteam Bouw.

Deze blog bevat algemene informatie en is met veel aandacht en zorgvuldigheid geschreven. Juridisch advies is echter altijd maatwerk. Wint u dus in een voorkomend geval altijd deskundig juridisch advies in. (
Lees onze disclaimer).

In deze blogserie over de Wkb behandelen we het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging en de versterking van de (juridische)positie van de bouwconsument. In de volgende blog gaan we in op de rol van een kwaliteitsborger. Later zullen de instrumenten voor kwaliteitsborging, toelatingsorganisatie en de wijziging van de Omgevingswet aan bod komen. De versterking van de (juridische)positie van de bouwconsument gaan we daarna toelichten. Hierbij zal onder andere de waarschuwingsplicht, het opleverdossier, afbouwgarantie en de uitbreiding van de aansprakelijkheid van de bouwer na oplevering aan bod komen. Mocht u vragen hebben kunt u uiteraard contact met ons opnemen. Stay tuned!